Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Síða 141

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2010 · 2 141
Sigfús abstrakt. Svipuðu máli gegnir um eldri kynslóðina á sýningu sem
Hanna stendur fyrir: Hámundur og Stefán eru jafnaldrar en Hámundur hefur
alltaf verið á skjön við samtímann, hann málaði abstrakt framan af ferlinum
en sneri sér svo að landslagi; Stefán hefur aftur á móti aldrei málað mynd, list-
sköpun hans felst í skúlptúrum, gjörningum og hugmyndalist. Yngri kyn-
slóðin á sýningunni býr svo til enn aðrar tegundir af listaverkum: Guðmundur
gerir innsetningu en Anselma hljóðverk. Meðal annars sem fjallað er um eru
útilistaverk í borginni og veggjakrot unglinga en þessu tvennu lýstur líka
saman við lítinn fögnuð Hönnu sem reynir þó að bregðast við á jákvæðan hátt,
hún býður hópi unglinga í safnið í von um að víkka sjóndeildarhring þeirra
gagnvart listinni, sérstaklega eins drengsins. Gjörningar koma einnig við sögu.
Að auki tengir Hanna margt í daglegu lífi við myndlistarverk og þar er farið
vítt og breitt um listasöguna. Áköf persóna minnir hana t.d. á málverk Jóns
Stefánssonar af Þorgeirsbola (26) og á göngu um Öskjuhlíðina kemur henni í
hug málverk eftir endurreisnarmálarann Paolo Uccello (30). Miðlað er fjöl-
breytilegri sýn og margþættum upplýsingum um myndlistarheiminn. Með því
að fylgjast með daglegum störfum Hönnu verða lesendur líka margs vísari.
Fróðleikurinn verður aldrei kæfandi, hann er í góðu jafnvægi við aðra þætti
sögunnar og tengist ávallt vel gerðum persónulýsingum. Fólkið og samskipti
þess er í forgrunni en ýmislegt fleira hangir á spýtunni og útkoman er trúverð-
ugur og næstum áþreifanlegur heimur.
Afstaðan til myndlistar er síðan ennþá margvíslegri en listastefnurnar sem
gerð er grein fyrir. Bókin gerist á nýliðnum tíma, auðhyggjan er allsráðandi og
viðhorf sumra persóna til myndlistar markast einvörðungu af henni. Peninga-
maðurinn Hrafn „skoðar málverk af hyggjuviti en ekki með hjartanu“ (63),
hann hefur einungis áhuga á verðgildinu og þegar hann íhugar að styrkja
safnið er honum eigin ímyndarsköpun efst í huga. Unglingarnir sem Hanna
býður í fræðsluferð í von um að vekja áhuga þeirra á myndlist svo þau hætti að
spreyja styttur bæjarins sýna líka takmarkaðan áhuga á fyrirlestri hennar og
listaverkunum sem eru til sýnis en það lifnar yfir þeim þegar frægð og háar
fjárhæðir berast í tal. Og svo eru það falsararnir.
Hryggjarstykkið í frásögninni er rannsókn Hönnu og forvarðarins Steins á
landslagsmálverki sem safninu var gefið og samhliða þeirri rannsókn verða
lesendur margs vísari um falsanir og aðferðir falsara, auk þess sem minnt er á
að ekki sé rétt að leyfa nýlegum fölsunarmálum í raunheiminum að gleymast.
Smám saman staðfestist sá grunur að landslagsverkið sé falsað og jafnvel líka
abstraktverk sem safninu hafði einnig verið gefið. Það flækir svo fölsunarsög-
una að abstraktverkið hafði verið kóperað eftir heimildum um raunverulegt
verk en upprunalega verkið kemur í ljós undir falsaða landslagsverkinu! Við-
brögð persónanna við þessu segja ýmislegt um þær. Steinn uppgötvaði falsan-
irnar og reynir að opna augu annarra fyrir þeim með hægð, hann gengur ekki
fram með hrópum og köllum en stendur fast á sínu. Hanna vill helst ekki trúa
honum í byrjun og hikar þar sem hún veit að starfsframinn er í húfi ef verkin
reynast ófölsuð en ákveður svo að opna augun fyrir hinu augljósa og lætur slag