Tímarit Máls og menningar - 01.10.2016, Page 106

106 TMM 2016 · 3
H va ð e r í s l e n s k u r r i t h ö f u n d u r ?
gaf út smásagnasafnið Mens Nordlyset danser í félagi við Friðjón bróður sinn.
Næstum áratug síðar og sextán árum eftir að Dalurinn kom út á dönsku,
árið 1958, kom síðan út skáldsagan Den gyldne Fremtid. Bókina gaf Þor-
steinn út sjálfur og búningur hennar er allur hinn glæsilegasti. Þegar bókin
er opnuð kemur í ljós að þessi bók er önnur útgáfa Dalsins, að sögn höfundar
er þetta hin upprunalega gerð sögunnar eins og hún var send inn í sam-
keppnina um H.C. Andersen-medalíuna: Í undirtitli kemur fram að þetta
sé „(„Dalen“s oprindelige Titel) med Originalmanuskriptets Stilnuancer
bevaert og Kompostionen fuldendt.“ Upphaflega handritinu virðist fylgt út
í æsar, svo mjög að stafsetningin er samkvæmt þeirri dönsku stafsetningu
sem var aflögð 1948. Munurinn á bókunum tveimur er ekki sérlega mikill í
stórum dráttum. Stíllinn hefur víða verið lagfærður og Reykjavíkurhlutinn
hefur verið styttur verulega en að öðru leyti er þetta sama sagan og sú sem
Þorsteinn gaf út árið 1942.
Enn liðu 16 ár þar til Þorsteinn sendi frá sér bók. Hann hafði þá um árabil
unnið við að kenna ensku í einkatímum og fullnuma sig í málinu. En um
miðjan áttunda áratuginn komst aftur skriður á útgáfu bóka hans. Hann
hafði þá skilið við fyrri eiginkonu sína en tekið upp samband við danska
konu sem hét Birgitte Hövring. Hún var bókasafnsfræðingur og rak lítið
forlag, Birgitte Hövrings Biblioteksforlag, sem Þorsteinn starfaði einnig við.
Þau gáfu meðal annars út þýðingar Þorsteins á íslenskum bókum eftir Stefán
Júlíusson, Ármann Kr. Einarsson og Ólaf Jóhann Sigurðsson.
Árið 1974 kom út á skáldsagan The Golden Future hjá Oxford University
Press í Englandi. Söguna hafði Þorsteinn skrifað sjálfur á ensku. Enn er hér á
ferð sama söguefni og í Dalnum. Hin enska gerð sögunnar er þó miklu styttri
en upprunalega gerðin. Þorsteinn virðist hafa valið kafla úr Dalnum til að
þýða á ensku, bygging sögunnar er hér nokkuð markvissari en í upphaflegu
gerðinni þótt enn standi eftir einkennilegur útúrdúr, saga af æskuástum
gamallar konu sem tengist meginatburðarás sögunnar aðeins lauslega.
Hvergi kemur fram að sagan hafi áður komið út á dönsku.
En útgáfusögu þessarar skáldsögu Þorsteins Stefánssonar lýkur ekki hér.
Ári seinna kom sagan út á íslensku í fullri lengd undir titlinum Framtíðin
gullna. Þessi gerð sögunnar er þýdd af Þorsteini sjálfum, en áður hafði
Dalurinn komið út í þýðingu Friðjóns bróður hans. Tveimur árum eftir að
The Golden Future kom út á ensku kom sama bók út á dönsku undir titl-
inum Sølvglitrende hav. Á innsíðu þeirrar bókar stendur „Oversat efter THE
GOLDEN FUTURE“. Samkvæmt því væri nærtækt að álykta að hér væri um
að ræða glænýja gerð sögunnar, þýdda eftir enskri gerð sem Þorsteinn hafði
sjálfur þýtt úr dönsku.
Þegar texti þessara tveggja útgáfna af sögunni er skoðaður kemur þó í ljós
að textinn í fyrstu útgáfunni, Dalen og textinn í Sølvglitrende hav er næstum
því orðrétt sá sami. Ágætt dæmi um þetta er kafli sem áður var nefndur þar