Tímarit Máls og menningar - 01.12.2016, Qupperneq 20

K r i s t í n Ó m a r s d ó t t i r
20 TMM 2016 · 4
Eftir BA-próf fór ég til Ungverjalands. Ég ætlaði bara að læra tungumálið
en það leituðu á mig spurningar sem mig langaði til að finna svörin við. Ég
var komin til Austur Evrópu þar sem nákvæmar njósnir á mannlífinu voru
stundaðar á Sovét-tímanum. Ég var orðin þreytt á akademíunni en ég varð
samt að skilja eitthvað meira um tengsl skjalasafnsins við núið og leyndar-
málin. Ég fann að undirbúningi mínum undir ritstörfin væri enn ólokið og
ég yrði að fresta skáldskapnum um sinn. Hugurinn varð að hefja rannsókn.
Ég get verið spök núna, litið um öxl og sagt að í tuttugu ár hafi verið í mér
rosaleg löngun til að skilja og fara ofan í saumana á okkar tímum. Og mig
langaði að þjappa þekkingunni niður í skilningsgrundvöll áður en ég byrjaði
að skrifa. Ég hef ekki þessa þörf lengur, sem betur fer.
Fyrstu bækurnar mínar koma beint úr þessum samþjappaða grunni.
Þær eru eins og atriðisorðaskrár yfir bunka af þekkingu og upplifunum.
Lesandinn á að fá aðgang að miklu stærra samhengi í gegnum einhvers
konar lykilorð. En oft er þetta líka bara bull. Eins og maður lægi lengi í
hebreskri málfræði og þegar maður ætlaði svo loksins að fara að tala kæmi
bara jarm.
Svo fórstu í framhaldsnám í heimspeki í Parísarborg?
Já, mér fannst ég verða að stunda heimspeki í París og að skrifa glósur á
tungumáli sem ég skildi varla. Ég get ekki lesið þessar glósubækur – hálfar
setningar á frönsku, hálfar á íslensku og ljóðlínur á jaðrinum, líka mikið
um þrípunkta eða tákn sem þýddi: Athuga betur heima, fletta upp, skil ekki
alveg …
***
Hvert er uppáhaldsorðið þitt?
Ef maður væri staddur ofan í holu væru þetta góðar spurningar til að glíma
við, ofan í holunni, velta orðum fyrir sér daglangt og dögum saman. Þótt
orðið sé samsett held ég mikið upp á þetta orð: móðurmál. Og ég held upp á
orð þar sem bókstafirnir g og n fara saman eins og í gegndi og Magnús og líka
bókstafirnir ð og l eins og í blöðru og döðlu og trauðla. Ég kenndi íslensku í
Búdapest og bjó til orðaleiki fyrir nemendurna til að átta sig á framburðinum
á „fl“ og „gl,“ eins og í nafli á uglu. Eitt orð er í uppáhaldi þessi misserin en
það er orðið svona. Ég hefði ekki trúað því hversu oft maður notar þetta orð
fyrstu vikurnar og mánuðina eftir fæðingu barns. Ég áttaði mig á því einn
daginn að ég sagði svona við öll tækifæri og út í eitt. Það er eins og það feli í
sér allar merkingar, svona svona.
Hvaða orð eru ekki í uppáhaldi?
Stytt orð eins og: tásur, pönsur, pjásur þykja mér væmin – eða það hefði
ég sagt fyrir nokkrum mánuðum – nú nota ég þessar druslur gjarnan í sam-