Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1951, Blaðsíða 199

— 197 —
1951
(2) . Mærðaralda um þessa lækninga-
möguleika fór um dagblöð og mynd-
skreytt tímarit fyrir almenning og
skall á aðstandendum sjúklinga; und-
an þeim og öðrum leikmönnum létu
svo og svo margir annars varkárir
læknar um að reyna þessar aðgerðir
(3) . Fáeinir reyndu að biða og kusu
helzt að byrja ekki á þeim, fyrr en
þeir teldu sig hafa séð einhvern rök-
stuðning, sem réttlætti þær um fram
aðrar aðgerðir (4). Allir í þessum 3.
og 4. flokki virðast fljótlega hafa skipt
um skoðun á því, í hverjum sjúk-
dómstilfellum mætti reyna þær og
smáþrengt það svið, sumir svo, að
þeir hafa með öllu hætt við þær. Loks
eru nokkrir, sem aldrei telja sig hafa
komið auga á þau rök, sem réttlættu
þessar aðgerðir, heldur beinlínis séð
margt, sem óréttiætti þær (5). Einn í
þeim flokki er höfundur þessarar
greinargerðar.
Tortryggni mín kom þegar upp við
lestur fyrstu greinar v. Meduna um
krampaaðgerðirnar, þar sem hann
ályktar út frá því, sem vitanlega var
rangt, þ. e. andstæðu geðklofa og
flogaveiki.
Það jók tortryggni mína, þegar ég
sá sjúkling, sem telja varð lítið veik-
an, með cardíazolkrampa, sams konar
krampa og maður árum saman hafði
verið að berjast á móti, hafði jafnvel
séð sjúkling deyja af, og manni gat
aldrei skilizt, að nokkur sjúklingur
hefði nema illt af krömpunum. Það
bætti ekki um, þegar maður fékk nokkra
sjúklinga til meðferðar á spítala eða
utan spítala með sjúkdóm, sem manni
virtist hefði átt að albatna, en sjúkling-
arnir höfðu í þess stað fengið „vefræn“
einkenni í viðbót, að þvi er bezt varð
séð, vegna þeirrar rotmeðferðar, sem
þeir höfðu sætt hjá öðrum lækni.
Þá er maður sá einn rafrotaðan
sjúkling háisbrotna og deyja 5 dögum
síðar úr lungnabólgu og annan lend-
arhryggbrotinn, svo hann gat sig ekki
hreyft lengi á eftir, „róaðist“ með
öðrum orðum, þá sýndist mér þegar
vera ærin ástæða til þess að lialda að
sér höndum gagnvart þessari lækn-
ingaaðgerð, a. m. k. fyrst um sinn.
Að lokum keyrir þó svo um þver-
bak, að manni blöskrar, er maður sér
þessum aðgerðum beitt, án þess að
hlutaðeigandi læknir hafi getað gert
sér nokkra hugmynd um, á hvern liátt
þær eigi að verka — aðeins u. a. f. —
ýmist við einföldustu sálrænum til-
fellum, eins og áhyggjum af því að
geta sennilega ekki staðið í skilum
með afborgun af víxli (og gleyma svo
víxlinum alveg), í léttum og þungum
geðklofatilfellum, við hvers kyns þung-
lyndi, oflæti, eiturlyfjanotkun, ofsókn-
arvillum, elliglöpum og vefrænum
taugasjúkdómum, mjög oft i lækninga-
stofu eftir eitt eða tvö viðtöl og svo
til enga eða lauslega rannsókn. Þann-
ig hefur framferðið verið i mörgum
löndum.
Ég minnist ekki að hafa séð eða
heyrt um neinn geðkviila, sem ein-
hver hefur ekki reynt rafrot við og
talið sig ná lofsverðum árangri af.
Maður skyldi þvi halda, að með raf-
rotunum á þessum seinustu árum hefði
verið fundin hin „mikla lækning“ við
geðsjúkdómum. En svo er alls ekki í
neinu landi. Geðsjúkdómar herja á
og hrjá allar þjóðir engu siður nú en
fyrr, og í hverju því menningarlandi,
þar sem sæmileg skipan er á heil-
brigðismálum, eru í geðspítölum 14—
% allra sjúkrarúma.
Eins og áður var á minnzt, var upp-
haflega tilætlunin að iækna geðklofa
með rotaðgerðunum, en svo smáfærð-
ist þetta til og varð til þess, að að-
gerðirnar hafa i blindni verið reynd-
ar við öllum tegundum geðsjúkdóma
og geðsjúkdómsmynda. Sumir gera
þetta enn þann dag i dag, og virðist
erfitt að taka þá lækna aivarlega. En
langflestir, sem á annað borð beita
rafroti, fara eftir nokkrum meginregl-
um og beita því aðeins gegn ákveðn-
um sjúkdómsmyndum.
Haustið 1950 var í París haldinn
alþjóðafundur geðlækna, og sótti ég
hann einn islenzkra lækna. Eitt um-
ræðuefnið var „Indications respec-
tives des methodes de choc“. (Con-
gress international de psychiatrie, IV).
Höfðu þar framsögu Cerletti (Róm),
höfundur rafrotanna; Fiamberti
(Varese), annar höfundur acethyl-
cholínmeðferðarinnar við geðsjúk-