Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1965, Page 238
Spørgsmålet er herefter kun, om der må antages benyttelse af fælles
kilde, eller om Ågrip har kunnet benytte de latinske skrifter direkte. For
den første mulighed taler kun, at Th. stedvis kan virke som et resumé af
Ågrip, og dette argument er af ringe vægt. For direkte benyttelse taler
derimod, at Ågrips fremstilling på steder fremtræder som en sammen-
smeltning af to traditioner, der nøje svarer til HN og Th. Tydeligst
iagttages dette ved skildringen af Hakon den Godes dødsslag, men også
ved afslutningen på beretningen om Olaf Tryggvason er det iøjne-
faldende. Hertil kommer ujævnheder i Ågrips tekst netop på steder,
hvor overensstemmelse med et af de latinske værker indtræder. Ved
den med Th. parallelle omtale af Hakon jarls flugt til Rimol indfører
Ågrip således Thora som ny person, skønt hun har været nævnt i den
foregående, for Ågrip selvstændige, beretning. Ved anførelsen af de til
HN svarende oplysninger om Hakon den Godes og kong Tryggves fald
fremkommer der gentagelser i Ågrip, ved skildringen af Thorolfs flugt
fra Orknøerne endog en selvmodsigelse. Tilsvarende ujævnheder er ikke
påviselige i HN og Th., hvilket vel ikke udelukker benyttelse af fælles
kilder, men dog i hvert fald tyder på, at eventuelle sådanne på de her
nævnte steder har været nærmere i overensstemmelse med de latinske
krøniker end med Ågrip.
En eventuel fælles kilde for Ågrip og Th. må have haft et meget be-
tydeligt omfang, da fællesstoffet for de to værker strækker sig fra Erik
Blodøkse til Harald Gille eller med andre ord omfatter praktisk talt
hele det tidsrum, Th. behandler. I omfang kan den vanskelig antages
at have været mindre end Th.s værk. Dette lader sig imidlertid ikke
godt forene med Th.s ord i indledning og epilog og endnu vanskeligere
med hans bemærkning under skildringen af Olaf den Hellige. Enkelte
vigtige punkter tyder da også afgørende på, at det er selve Th.s skrift,
der er Ågrips kilde. Årstallet 1029 f°r Olaf den Helliges fald, der gen-
findes i Ågrip, fremtræder hos Th. som frugten af et selvstændigt forsk-
ningsarbejde, ligesom der ved omtalen af Olaf Tryggvasons evige frelse
og navnlig ved bedømmelsen af Olaf Kyrre hos Th. er tale om sub-
jektive bemærkninger, der fremsættes i første person, medens de paral-
lelle steder i Ågrip fremtræder i upersonlig form. Kun én løsning synes
herefter rimelig: Ågrip-forfatteren har benyttet Th.s værk som umiddel-
bar kilde.
Ågrips forhold til HN lader sig på det hidtil tilvejebragte grundlag
ikke bestemme med tilsvarende sikkerhed. Undersøgelsen har til fulde
238