Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 8
ÁHRIF STAFRæNS MÁlSAMBýlIS Á ÍSlENSKU
7
segða í íslenskum málsýnum þeirra. Auk þess benda niðurstöður ekki til þess
að mikil enskunotkun barna feli alltaf í sér minni íslenskunotkun þeirra.
Hildur Hafsteinsdóttir, Sigríður Sigurjónsdóttir og Þorbjörg Þorvalds-
dóttir skrifa saman greinina „Íslenskur hreimur í málsambýli. Áhrif ílags,
aldurs og viðhorfa á enskuframburð Íslendinga“. Þar er kannað hvort um-
fang ensku í málumhverfi fólks hafi áhrif á það hversu áberandi íslenskur
hreimur, það er tiltekin einkenni íslensks hljóðkerfis, er í enskuframburði
þess, og hvort þessi einkenni hafi einhver tengsl við aldur fólks og viðhorf
þess til enskunotkunar. Efniviður rannsóknarinnar er viðtöl við 57 manns á
aldrinum 14–83 ára, en þátttakendur voru valdir af handahófi úr hópi þeirra
134 sem tóku þátt í viðtalshluta öndvegisverkefnisins „greining á málfræði-
legum afleiðingum stafræns málsambýlis“. Rannsóknin leiddi í ljós að ís-
lenskur hreimur var minna áberandi eftir því sem enska í málumhverfinu var
meiri, og öfugt. Einkum var það virk enskunotkun (tal og skrif) sem þarna
virtist skipta máli. jafnframt virtist jákvætt viðhorf til enskunotkunar fara
saman við minni íslenskan hreim.
grein Helgu Hilmisdóttur, „leikjatölvur og orðaforði unglinga. Rann-
sókn á framandorðum í samtölum tveggja grunnskóladrengja“, segir frá
rannsókn á orðaforða tveggja fimmtán ára drengja sem eru að spila tölvu-
leikinn Grand Theft Auto. Rannsóknin beinist einkum að framandorðum,
það er orðum komnum úr ensku sem ekki hafa verið talin hluti íslensks
orðaforða þótt þau eigi sér mörg hver einhverja notkunarsögu í íslensku.
Efniviður rannsóknarinnar eru upptökur af samskiptum drengjanna, sam-
tals rúmar þrjár klukkustundir og tæplega 21 þúsund lesmálsorð. Um 9,5%
af því, tæp tvö þúsund, eru framandeiningar, það er framandorð eða orða-
sambönd, í sumum tilvikum heilar setningar. Þetta er mun hærra hlutfall
en hefur komið fram í rannsóknum á óformlegum samtölum fullorðinna en
þær rannsóknir eru þó ósambærilegar á margan hátt. langstærsti flokkur
framandeininga í máli drengjanna, rétt tæpur helmingur, er nöfn og nafn-
liðir. Stór hluti þeirra, tæp 40%, eru orð sem tengjast tölvuleikjum.
Í grein Ragnheiðar jónsdóttur og Helgu Hilmisdóttur, „„brooo, wtf!?!?“
Um áhrif stafrænnar tækni á ritun slangurs meðal unglinga“ er sagt frá
því hvernig stafræn tækni hefur áhrif á rithátt unglinga á slanguryrðum.
Rannsóknin byggist á vefkönnun þar sem unglingar voru beðnir að nefna
slanguryrði yfir tiltekin hugtök og búa til dæmi um notkun þeirra. Svipuð
könnun var gerð árið 2000 og því gefst kostur á nokkrum samanburði, en
eldri könnunin var gerð á pappír. Kannað var hvaða aðferðir væru notaðar til
að koma til skila ýmsum einkennum talaðs máls, svo sem tónfalli, áherslum,