Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 137
HELGA HILmISDóTTIR
136
áherslu atviksorðið beisiklí sem er algengasta flettiorðið úr flokki atviksorða.
Það kemur fyrir alls þrisvar sinnum í öllum efniviðnum en einnig eru tvö
dæmi um lýsingarorðið beisikk. Orðið hefur lagað sig að íslensku hljóðkerfi
enda á það sér nokkuð langa sögu í hversdagslegum samtölum og kemur
einnig fyrir í hlaðvarpsviðtölum og hópumræðunum sem hljóðritaðar voru
í grunn- og framhaldsskólum fyrir rannsóknarverkefnið sem hér er unnið
úr, „Íslenskt unglingamál: rannsókn á samskiptaaðferðum í raungögnum“.44
Allt bendir því til þess að beisiklí hafi öðlast nokkuð fastan sess í óformlegu
íslensku talmáli þótt orðið komi ekki fyrir í íslenskum orðabókum. Smæð
flokksins í heild og lítill fjöldi flettiorða bendir þó til þess að mjög fá atviks-
orð séu fengin úr ensku en þegar það gerist geti þau orðið nokkuð útbreidd.
Málnotkunarlegar tökur
Samtals teljast 401 eða 26,3% af heildarfjölda framandorða í samtölunum til
þess sem ég hef kallað málnotkunarlegar tökur.45 Flestar einingar í þessum
flokki eru einyrtar eins og yes og what en þó eru nokkur dæmi um tvíyrtar
einingar á borð við holy shit og yes sir. Einingarnar sem komu fyrir oftar en
10 sinnum eru eftirfarandi: fokking (122), yeah (40), shit (33), yo (25), fokk
(24), ey (18), tsk (16), sorrí (14), what (14), æít (11) og plís (8).
Í eftirfarandi broti veltir Svenni fyrir sér hvað hann fái mikinn pening í
leiknum fyrir að finna treasure eða fjársjóð (lína 1).
(8) Fullt af peningum: ÍU-töl-gta3
(B=Bogi, S=Svenni)
20
Málnotkunarlegar tökur
Samtals teljast 401 eða 26,3% af heildarfjölda framandorða í samtölunum til þess sem ég hef
kallað málnotkunarlegar tökur.45 Flestar einingar í þessum flokki eru einyrtar eins og yes og
what en þó eru nokkur dæmi um tvíyrtar einingar á borð við holy shit, og yes sir. Einingarnar
sem komu fyrir oftar en 10 sinnum eru eftirfarandi: fokking (122), yeah (40), shit (33), yo
(25), fokk (24), ey (18), tsk (16), sorrí (14), what (14), æít (11) og plís (8).
Í eftirfaran i roti veltir Svenni fyrir sér hvað hann fái miki n pening í leiknum fyrir
að fi na treasure e a fjársjóð (lína 1).
( ) Fullt af peningum: ÍU-töl-gta3
(B=Bogi, S=Svenni)
01 S hvað fær maður mikið fyrir treasure
02 (1,0)
03 B a- það er örugglega alveg fimmtíu ká örugglega sko
04 (0,9)
05 S wha::t
06 B gaur (0,3) getur þú merkt á mappið
Bogi svarar Svenna með því að giska á fimmtíu þúsund dollara (fimmtíu ká). Eftir nokkuð
langa þögn bregst Svenni við með því að nota upphrópunina what. Hér er upphrópunin borin
fram nokkuð háum rómi með löngum fallandi lokatóni. Eins og sjá má á viðbrögðum Boga
túlkar hann þó upphrópunina ekki sem ósk um lagfæringu því hann vindur sér beint í næsta
umræðuefni og víkur ekki aftur orðum að verðlaunum fyrir fjársjóðsfund. Upphrópunin virðist
því hafa því hlutverki að gegna að sýna viðhorf Svenna gagnvart nýju upplýsingunum, það er
að segja að svar Boga hafi ekki verið alveg í samræmi við væntingar.
Stór hluti þessa flokks eru blótsyrði og önnur orð sem notuð eru til áherslu. Í broti (9)
eru strákarnir að keyra um borgina á nýjum og hraðskreiðum bíl sem er í eigu Svenna. Bogi
hefur aldrei prófað að keyra svona fínan bíl og biður um leyfi til að prófa að taka í stýrið. Í
samanburði við Svenna er Bogi nýgræðingur í GTA. Eins og margoft kemur fram í leiknum
þá á Bogi það til að gera klaufaleg mistök, keyra utan í bíla og velta.
Þegar brotið hefst hefur Bogi verið að suða í Svenna og ítrekað beðið um að fá að
setjast í bílstjórasætið. Svenni er tregur til, enda virðist hann treysta vini sínum illa til að leysa
þetta verkefni.
45 Gisle Andersen, „Pragmatic borrowing“.
Bogi svarar Svenna með því að giska á fimmtíu þúsund dollara (fimmtíu ká).
Eftir nokkuð langa þögn bregst Svenni við með því að nota upphrópunina
what. Hér er upphrópunin borin fram nokkuð háum rómi með löngum
fallandi lokatóni. Eins og sjá má á viðbrögðum Boga túlkar hann þó upp-
hrópunina ekki sem ósk um lagfæringu því hann vindur sér beint í næsta
44 Ragnheiður Jónsdóttir, „Beisiklí“, pistill á vefsíðu rannsóknarverkefnisins „Íslenskt
unglingamál. Rannsókn á samskiptaaðferðum í raungögnum“, sótt í ágúst 2021 á
www.islensktunglingamal.com/post/beisiklí.
45 Gisle Andersen, „Pragmatic borrowing“.