Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 21
IRIS EDDA NOwENSTEIN OG SIGRÍðUR SIGURJóNSDóTTIR
20
(2) „Ég kann þetta ekkert á íslensku“.30
(3) Börnin tala saman á ensku í skólanum.31
(4) Talandi tæki ógna stöðu íslenskunnar.32
Greinin sem vísað er til í (2) vakti mikla athygli á vormánuðum 2015 en
þar greinir Linda Björk Markúsardóttir talmeinafræðingur frá því að sum
íslensk börn og unglingar búi ekki yfir grunnorðaforða í íslensku, en þekki
orðin á ensku, þar sem þau lifi og hrærist í heimi rafrænna samskipta sem fari
nánast öll fram á ensku. Í fréttinni í (3) segir grunnskólakennari í Hafnar-
firði að sífellt beri meira á því að samskipti nemenda í skólanum fari fram á
ensku, en ekki íslensku, og kennir netvæðingunni um. Að lokum í (4) er því
haldið fram að talstýring tækja, sem er enn ekki í boði á íslensku, ógni stöðu
íslenskunnar.
Þessar áhyggjur tengjast fyrst og fremst yfirburðum enskunnar í tækni-
heiminum þar sem börn og ungmenni hafa færi á að vera sítengd alþjóð-
legum menningarheimi í gegnum ýmiss konar miðla.33 Þessar breytingar og
umræða í samfélaginu um að aukin enska í málumhverfinu geti valdið slakri
málfærni barna í íslensku, þar sem þau fái ekki lengur nægilegt máláreiti á
íslensku, voru hvatinn að öndvegisverkefninu „Greining á málfræðilegum
afleiðingum stafræns málsambýlis“, eins og kom fram í inngangi. Í verk-
efninu var skoðað hvaða áhrif aukið stafrænt málsambýli íslensku og ensku á
undanförnum árum hefur haft á ílag, málkunnáttu, málnotkun og viðhorf Ís-
30 Linda Björk Markúsardóttir, „Ég kann þetta ekkert á íslensku“, Fréttablaðið, 14.
apríl 2015, sótt 5. september 2021 af http://www.visir.is/-eg-kann-thetta-ekkert-a-
islensku-/article/2015704149993.
31 Eggert Jóhannesson, „Börnin tala saman á ensku í skólanum“, mbl.is, 21. mars 2017,
sótt 5. september 2021 af https://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/03/21/tala_sam-
an_a_ensku_i_skolanum.
32 Atli Ísleifsson, „Talandi tæki ógna stöðu íslenskunnar“, vísir.is, 17. nóvember 2014,
sótt 5. september 2021 af https://www.visir. is/g/2014141118956/talandi-taeki-
ogna-stodu-islenskunnar.
33 Sigríður Sigurjónsdóttir og Eiríkur Rögnvaldsson, „Stafrænt sambýli íslensku og
ensku“, Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun. Sérrit 2018 – Menntakvika 2018,
ritstjóri Jón Yngvar kjaran, Reykjavík: Menntavísindasvið Háskóla Íslands, 2018,
sótt 5. september 2021 af http://netla.hi.is/serrit/2018/menntakvika_2018/05.pdf;
Dagbjört Guðmundsdóttir, Sigríður Sigurjónsdóttir og Eiríkur Rögnvaldsson,
„Stafrænt málsambýli íslensku og ensku. Athugun á málumhverfi og málnotkun 13–
98 ára Íslendinga“, Íslenskt mál 41–42/2019–2020, bls. 167–210, hér bls. 177–190 og
197–206; ólöf Björk Sigurðardóttir, „Tungumál og tæknivædd börn. Viðhorf barna
til íslensku og ensku og tengsl þeirra við skjá- og netnotkun“, óbirt MA-ritgerð í
íslenskri málfræði við Háskóla Íslands, 2020, hér bls. 94–103.