Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Side 113
RAGnHeIðUR JónSDóTTIR OG HeLGA HILMISDóTTIR
112
að færri þættir munnlegra samskipta tapist með öllu í ritunarferlinu eftir því
sem fleiri valkostir eru nýttir. Í fjórða lagi er skammstöfun enska orðasam-
bandsins what the fuck (wtf) lýsandi fyrir hvers kyns aðferðir við að stytta og
flýta fyrir ritun. Aðkomuorð og -orðasambönd úr ensku ýta án efa undir
talmálsupplifun í netsamskiptum á íslensku, en líkt og Isenmann bendir á þá
flokkast þau ekki beinlínis sem einkenni netsamskipta enda eru þau almennt
áberandi í óformlegu máli hér á landi.40
Hér í upphafi voru settar fram þrjár rannsóknarspurningar og sú fyrsta
var á þessa leið: 1) Hvaða aðferðir nota unglingar til að koma til skila ein-
kennum talaðs máls sem annars glatast í ritun, til dæmis tónfalli, raddblæ,
áherslum, svipbrigðum og líkamstjáningu? Svarið við henni er ekki einhlítt
því til þess eru fjölmargar leiðir færar. Meðal þess sem sjá má í svörum ungl-
inganna við vefkönnuninni eru svokallaðar táknmyndir sem sýna svipbrigði
og hreyfingar sem annars tapast í ritun. Jafnframt eru hástafir notaðir til þess
að tjá áherslu eða upphrópun, og bókstafir eru margfaldaðir meðal annars til
þess að gefa tiltekinn framburð til kynna eða til áhersluauka.
Önnur rannsóknarspurningin hljóðaði svo: 2) Hvaða áhrif hefur notkun
snertiskjáa og lyklaborða á rithátt? Svarið við henni er í beinu framhaldi
af síðasta svari því áhrifin koma ekki síst fram í því flæði sem myndast í
textanum þegar talað mál er tjáð í ritun. Það að rita til dæmis ekki kommur
yfir bókstafi eða að rita lágstafi þar sem venju samkvæmt ættu að vera há-
stafir virðast áhrif frá notkun snertiskjáa og lyklaborða, sem jafnframt gera
notendum kleift að skrifa hratt og líkja eftir munnlegum samkiptum. Ýmiss
konar styttingar, skammstafanir og leikur að stöfun þjónar ekki síst þeim
tilgangi að flýta fyrir ritun en getur sömuleiðis skipt máli í sköpun sjálfs-
myndar, rétt eins og almennt gildir um slangur. Til að mynda geta stílein-
kenni eins og broddlausir bókstafir og stafamargföldun tilheyrt ákveðnum
netsamskiptastíl og verið viðeigandi í samskiptum innan vinahópa þó þau
séu ekki jafn viðurkennd í öðru samhengi.41
Þriðja og síðasta rannsóknarpurningin var þessi: 3) Má greina mun á
áhrifum stafrænnar tækni eftir uppruna orða? Flest þeirra einkenna sem tal-
in hafa verið upp hér birtast bæði í enskum og íslenskum orðum/orðasam-
40 Ásta Svavarsdóttir, „english in Icelandic. A comparison between generations“, Nor-
dic Journal of English studies 3: 2/2004, 153–165, hér bls. 154; Vanessa Isenmann,
„Insight into computer-mediated communication“, bls. 87.
41 Sbr. ályktanir Androutsopoulos um notkun upphrópunar- og spurningarmerkja í
samskiptum innan hópa. Jannis Androutsopoulos, „Language change and digital
media“, bls. 155.