Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 52

STAFRæNT MÁLSAMBýLI ÍSLENSkU OG ENSkU
51
5. Umræða og lokaorð
Í þessari umfjöllun hefur umræða um áhrif aukinnar ensku í málumhverfi ís-
lenskra barna á íslenskufærni þeirra verið sett í fræðilegt samhengi, bæði með
því að rýna í fyrri rannsóknir á tengdum viðfangsefnum og greina frá niður-
stöðum umfangsmikillar rannsóknar á mögulegum tengslum ensks ílags við
máltöku og málþroska íslenska barna. Eins og greint er frá í 1. og 2. kafla
hafa, eftir því sem höfundar komast næst, ekki verið gerðar neinar rannsóknir
á áhrifum annars eða erlends máls á móðurmál eða fyrsta mál barna þar sem
fyrsta málið er meirihlutamál samfélagsins en annað málið alþjóðamál, sem
málnotendur heyra og nota að miklu leyti stafrænt. Þó tengjast þrjú mikið
rannsökuð rannsóknarsvið rannsóknarspurningum greinarinnar. Þar má
nefna rannsóknir á tileinkun ensku í málsamfélögum þar sem hún telst er-
lent mál, en eins og De wilde og fleiri57 fjalla um benda niðurstöður nýlegra
rannsókna innan þess sviðs til þess að mörg börn tileinki sér ensku í dag utan
skóla, þegar þau sinna áhugamálum sínum sem gjarnan fara fram í gegnum
stafræna miðla. Tölvuleikjaspilun virðist meðal annars spá fyrir um árangur
barna sem tileinka sér ensku á þennan hátt og reyndar virk málnotkun (tal og
skrif) almennt, en það er í takt við niðurstöður langrar rannsóknarhefðar á
þeim þáttum sem skipta máli fyrir árangursríka fjöltyngda máltöku.58 Þegar
áhrif ensku á íslenskufærni íslenskra barna er skoðuð skiptir einmitt máli að
taka til greina niðurstöður rannsókna á fjöltyngdri máltöku, þar sem meðal
annars hefur verið fjallað um málhrörnun eða ófullkomna máltöku fyrsta
máls,59 þó í samfélögum þar sem fyrsta málið er minnihlutamál. Þá er um-
ræða um áhrif ensku á íslenska máltöku einnig samofin hugmyndum um
áhrif tækni og lengdar skjátíma á málþroska barna almennt, en rannsóknir á
því efni eru reyndar færri en ætla mætti og beinast yfirleitt að enskumælandi
börnum. Þær hafa annars vegar sýnt fram á neikvæð tengsl á milli skjátíma
og skimana sem taka til málþroska60 og hins vegar engra tengsla á milli notk-
unar snjalltækja og mælinga á orðaforða barna.61 Við mótun rannsóknar-
57 Vanessa De wilde, Marc Brysbaert og June Eyckmans, „Learning English through
out-of-school exposure“, bls. 179–180.
58 Sjá yfirlit í bók Theres Grüter og Johanne Paradis (ritstjórar), Input and experience in
bilingual development, Amsterdam: John Benjamins, 2014.
59 Silvina A. Montrul, Incomplete acquisition in bilingualism.
60 Sheri Madigan, Dillon Browne, Nicole Racine, Camille Mori og Suzanne Tough,
„Association between screen time and children’s performance on a developmental
screening test“.
61 Gemma Taylor, Padraic Monaghan og Gert westermann, „Investigating the associa-