Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 65
HILDUR, SIGRÍÐUR OG ÞORBJÖRG
64
þessi hljóð borin fram á ólíkan hátt og hafa hvort sitt tákn í stafsetningu
en Íslendingar greina illa muninn á þeim og algengt er að Íslendingar noti
hið íslenska [v] þegar þeir bera fram bæði hljóðin í ensku. Íslenskt /v/ er
stundum nær því að vera nálgunarhljóð, sem væri þá réttara að hljóðrita
sem [ʋ], þó svo að fyrir því hafi ekki skapast hefð hérlendis.26 Einnig getur
komið fram /w/-framburður þar sem /v/-framburður á við í ensku í fram-
burði Íslendinga en þá á sér stað eins konar alhæfing á ensku /w/ þar sem
það á ekki við. Þetta einkenni íslensks hreims felur því í sér að Íslendingar
ruglast á þessum hljóðum og nota ýmist /v/ þar sem rétt er að bera fram /w/
eða öfugt. Hér er hins vegar sennilega um þrjú ólík hljóð að ræða, eitt /v/
í íslensku og annað /v/ og /w/ í ensku.27 Íslendingar sem hafa náð góðum
tökum á enskuframburði nota þó hljóðin yfirleitt í samræmi við framburð
þeirra sem hafa ensku að móðurmáli, það er þeir átta sig á því að íslenskt /v/
hljómar öðruvísi en enskt /v/ og /w/.28
3. Athugun á íslenskum hreim í málsambýli
Rannsóknarverkefnið „Greining á málfræðilegum afleiðingum stafræns
málsambýlis“ (e. Modeling the Linguistic Consequences of Digital Language Con-
tact, www.molicodilaco.hi.is), hér eftir MoLiCoDiLaCo, hlaut þriggja ára
öndvegisstyrk úr Rannsóknasjóði Íslands vorið 2016.29 Markmið verkefnis-
ins var að rannsaka áhrif stafrænna miðla og snjalltækja á ílag, málkunnáttu,
málnotkun og viðhorf Íslendinga til íslensku og ensku og varpa þannig ljósi
á stöðu og framtíð íslenskunnar.30 Tvenns konar meginaðferðum var beitt í
verkefninu, annars vegar netkönnun og hins vegar viðtölum og frekari próf-
unum. Ítarleg netkönnun var samin og send til 5.418 manns, þar af voru
dictionary/english/wine og https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/
vine; Jón Skaptason (ritstjóri), Dóra Hafsteinsdóttir, Helga Þórarinsdóttir, Ingrid
Markan, Sigríður Harðardóttir og Þórunn Hafstein, Ensk-íslenska orðabókin, endur-
bætt útgáfa, Reykjavík: JPV, sótt þann 16. desember 2018 á https://snara.is.
26 Eiríkur Rögnvaldsson, Hljóðkerfi og orðhlutakerfi íslensku, bls. 16.
27 Guðmundur Edgarsson, „The Teaching of English Pronunciation. The English
user Model“, bls. 169.
28 Sama rit, bls. 170.
29 Verkefnisstjórar voru Sigríður Sigurjónsdóttir prófessor og Eiríkur Rögnvaldsson
prófessor emeritus. Styrknúmer: 162991-051. Við færum öllum samstarfsaðilum í
öndvegisverkefninu þakkir fyrir samstarfið og þátttakendum í viðtalshluta verkefnis-
ins bestu þakkir fyrir þátttökuna.
30 Sigríður Sigurjónsdóttir og Eiríkur Rögnvaldsson, „Stafrænt sambýli íslensku og
ensku“, Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun. Sérrit 2018 – Menntakvika 2018,
2018, https://doi.org/10.24270/serritnetla.2019.29, bls. 1–16, hér bls. 2–3.