Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 33
IRIS EDDA NOwENSTEIN OG SIGRÍðUR SIGURJóNSDóTTIR
32
þroskafrávik, sem geta haft áhrif á málfærni þeirra samkvæmt foreldrum,
voru ekki teknar með í úrvinnsluna. Þetta var gert í þeim tilgangi að niður-
stöðurnar varpi sem bestu ljósi á áhrif stafræns ílags á málfærni barnanna en
ekki á aðra þætti sem þekkt er að hafi áhrif á orðaforða og málfræðikunnáttu
barna. Innan verkefnisins eru einnig til gögn um nærumhverfi þátttakenda,
enskunám og athafnir sem þau stunda að minnsta kosti tvisvar í viku, en þau
gögn voru ekki notuð í þeirri tölfræðilegu úrvinnslu sem gerð er grein fyrir
í þessari grein.
Þær ílagsbreytur sem notaðar voru við úrvinnslu gagna úr netkönnunum
eru upplýsingar um magn og eðli ílags barnanna á íslensku og ensku og
málnotkunar þeirra á báðum málum, það er sá tími sem þau eyða í að hlusta
og lesa (óvirkt ílag) og tala og skrifa (virk málnotkun) á hvoru máli. Undir
þennan lið falla upplýsingar um snjalltækjanotkun barnanna, það er stafrænt
ílag þeirra. Einnig var útbúin samsetta breytan enskuáhugi út frá viðhorfs-
spurningunum sem lýst var í kafla 3.2.1. Að lokum byggja málbreyturnar á
upplýsingum um svör barnanna við þeim mállegu breytum sem við prófuð-
um og lýst var í köflum 3.2.1 og 3.3.1, en samsettu breyturnar voru íslenskur
og enskur orðaforði (allir aldurshópar), íslensk málfræði (3–9 ára) og íslensk/ensk
hefð og tilbrigði (dómar, 10–12 ára).
Eins og gerð var grein fyrir í lok kafla 3.3.1 fengust mun nákvæmari
mælingar á ílagi/málnotkun og málhæfni þátttakenda, bæði íslenskum og
enskum orðaforða og málfræðikunnáttu þeirra, í viðtalshluta verkefnisins.
Ílags-, málnotkunar- og málbreyturnar byggja því á nákvæmari mælingum
þar en í netkönnun verkefnisins. Mismunandi gerðir ílags og málnotkunar
voru mældar í klukkustundum og mínútum í viðtalshluta verkefnisins og
reiknað út hlutfall hvors tungumáls. Málbreyturnar byggja einnig á ná-
kvæmari mælingum, þar sem fleiri dæmi eru á bakvið niðurstöður um þá-
tíðarmyndun og fleirtölumyndun barnanna, notkun þeirra á viðtengingar-
hætti og málsýnunum sem safnað var.
Við úrvinnslu netkönnunarinnar voru niðurstöður fyrir málbreytur
(íslenskan/enskan orðaforða og íslenska málfræði fyrir alla aldurshópa og
enska málfræði fyrir 10–12 ára börn) teknar saman og staðlaðar innan hvers
aldurshóps, þannig að úr urðu samræmdar mælitölur fyrir hvern málþátt
eftir tungumálum. Síðan var línulegri aðhvarfsgreiningu beitt á hverja mæli-
tölu þar sem bakgrunns-, ílags-, málnotkunar- og viðhorfsbreytur voru not-
aðar til þess að spá fyrir um mállegu breyturnar. Í úrvinnslu viðtalsgagnanna
var aðhvarfsgreiningu, ýmist tvíkosta eða línulegri, beitt á hverja orðaforða-
og málbreytu sem prófuð var. Til viðbótar við bakgrunnsupplýsingar voru