Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2021, Blaðsíða 32
STAFRæNT MÁLSAMBýLI ÍSLENSkU OG ENSkU
31
meðal annars beygingarsamræmi, fallmörkun, þolmynd, afturbeygingu og
myndun hv-spurninga. Þá var ýmis þekktur breytileiki í framburði íslensku
rannsakaður, meðal annars svokallaður tvinnhljóðaframburður á orðum eins
og tjald.44 Ákveðin atriði í enskum framburði eða íslenskum hreimi allra
barnanna þegar þau tala ensku voru einnig könnuð.45 Að lokum var mál-
notkun og málfærni þátttakenda í báðum málum könnuð með söfnun máls-
ýna þar sem laðað var fram sjálfsprottið tal barnanna með þeim aðferðum
sem tíðkast við málsýnatöku barna.46 Vinnsluminni, þekkingarminni og að-
gerðaminni 6–12 ára barnanna var einnig kannað með sérstökum prófum,
en ekki hefur verið unnið úr þeim niðurstöðum enn innan verkefnisins.
3.4 Tölfræðileg greining niðurstaðna
Sú tölfræðilega greining niðurstaðna úr netkönnun og viðtalskönnun barna
sem gerð verður grein fyrir hér var unnin til að svara rannsóknarspurning-
unum sem settar voru fram í (1) í inngangi. Megináhersla verður á rann-
sóknarspurningu (1a): Að hvaða leyti skýrir ílag og málnotkun barnanna
svör þeirra við mállegum breytum, það er íslenskan og enskan orðaforða og
íslenska og enska málfræði?
Atriðin sem notuð voru við tölfræðilegu úrvinnslu þeirra gagna í verk-
efninu sem fjallað er um í þessari grein voru annars vegar bakgrunnsupp-
lýsingar, svokallaðar stjórnbreytur, og hins vegar niðurstöður ílagsmælinga,
viðhorfsathugana og málprófa (íslenskur og enskur orðaforði og málfræði),
svokallaðar ílags-, viðhorfs- og málbreytur. Þær bakgrunnsupplýsingar
sem notaðar voru eru: aldur, kyn og búseta barnanna, auk upplýsinga um
menntun foreldra. Upplýsingar um móðurmál barnanna og þroskafrávik,
sem hafa áhrif á mál og tal, voru meðhöndlaðar á þann veg að niðurstöður
þeirra barna sem eru með annað móðurmál en íslensku eða eru með einhver
44 Egill Magnússon, „Athugun á tvinnhljóðum í máli 36 íslenskra barna: Áhrif ensku-
ílags, aldurs og kyns“, óbirt BA-ritgerð í almennum málvísindum við Háskóla Ís-
lands, 2019.
45 Birna Pálsdóttir, „kynslóðamunur í enskuframburði íslenskra barna. Áhrif aldurs og
ílags á yfirfærslu aðblásturs“, óbirt BA-ritgerð í íslensku við Háskóla Íslands, 2020;
Ösp Vilberg Baldursdóttir, „Breytt málumhverfi íslenskra barna. Athugun á enskum
framburði 30 barna með tilliti til afröddunar hljómenda á undan /p, t, k/“, óbirt BA-
ritgerð í íslensku við Háskóla Íslands, 2020.
46 Jóhanna Thelma Einarsdóttir og Þóra Sæunn Úlfsdóttir, „Málsýnataka. Gagna-
banki Jóhönnu T. Einarsdóttur um Málsýni (GJEUM) – handbók“, málsýni.hi.is,
2018, sótt 5. nóvember 2021 af http://malsyni.hi.is/wp-content/uploads/2018/02/
handb%C3%B3k-6.2.2018.pdf.