Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Blaðsíða 2

Sigrún Margrét Guðmundsdóttir
og Guðrún Steinþórsdóttir
Afsakið þetta smáræði!
Inngangur að þema
Verið hjartanlega velkomin. Komið inn, gæðið ykkur á kökunum.
Má ekki bjóða ykkur kaffi? Fáið ykkur endilega meira; það er nóg
til frammi.
Lengst framan af var konum ætlað að vera húsmæður og annast börn og
bú. Þær áttu að vera hjarta heimilisins og bjóða alla velkomna sem þangað
leituðu meðal annars með kaffi og veitingum. Í kjölfar annarrar bylgju fem-
ínisma voru fastmótuð hlutverk kvenna gagnrýnd og endurskoðuð jafnt í
samfélagsumræðu, bókmenntum og listum. Í íslensku samhengi er nærtækt
að minnast Svövu Jakobsdóttur sem var málefnið hugleikið bæði í pólitík og
skáldskap sínum. Myndin á forsíðu Ritsins er að þessu sinni eftir Ragnheiði
Jónsdóttur og nefnist Deluxe and Delightful og er frá árinu 1979. Eins og sjá
má er staða kvenna viðfangsefni Ragnheiðar, í stað heila lekur kaka niður
andlit konunnar á myndinni sem minnir á grátbroslegan hátt á að konan
hefur um fátt annað að hugsa en að baka hnallþórur fyrir gesti og gangandi.
Ekki einungis tekur kakan yfir hugarstarf konunnar heldur byrgir henni sýn.
Föst í viðjum heimilishaldsins (eða „á bak við eldavélina“) hefur hún hvorki
rými né tíma til þess að afla sér þekkingar, auka víðsýni, sinna áhugamálum
sínum eða ástríðum.
Ekki einungis var húsmóðurhlutverkið gagnrýnt á þessum tíma heldur
beittu konur sér fyrir ýmsum réttindum kvenna; svo sem yfirráðarétti yfir
eigin líkama, jöfnum rétti til náms og starfa og bættum launakjörum. Kyn-
ferðismál voru til umræðu en í því skyni var byrjað að ræða opinberlega
Ritið
2. tbl. 22. árg. 2022 (1-4)
© 2022 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundar greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 102 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.22.2.0
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).