Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2022, Blaðsíða 115

GUðRÚn STEInÞÓRSDÓTTIR
114
Ég skal halda áfram að svipast um eftir góðu herbergi handa þér.
Með opnanlegum glugga og aðgangi að vatnsklósetti. Ég get alveg
hjálpað þér eitthvað með leiguna. Og það er náttúrlega ekki úti-
lokað að það mætti kreista blóðpening undan nöguðu nöglunum á
Mömmu – ef hún væri beðin. Í millitíðinni ættirðu virkilega að þiggja
rafmagnsofninn, og ég hjálpa með rafmagnsreikninginn. (137)
Þú gætir í alvöru flutt til mín. Svo mundi ég láta endurmeta þig og
þú fengir bætur eins og þér ber. (149)
Brósi minnir á stjórnmálamann sem leikur tveimur skjöldum; það er sleikir
sig upp við kjósendur og lofar öllu fögru þegar þess þarf en stendur síðan
ekki við orð sín. Loforðin sem hann gefur Systu eru enda innantóm; gylli-
vonir og draumórar sem aldrei munu koma til með að rætast. Það veit Systa
vel enda er Brósi sjálfselskur og er systur sinni ekki góður. Hann fyrirlítur
fátækt hennar og líferni, kallar hana öllum illum nöfnum, gagnrýnir heimili
hennar og lúber hana í bræði sinni. Í stað þess að sýna Systu samkennd vill
Brósi losna við hana úr lífi sínu; leggur meðal annars til að hún flytji norður
eða til móður þeirra. Hann snýr vanda hennar auk þess upp á sjálfan sig;
hann þjáist og á erfitt í einkalífinu vegna stöðu hennar:
Það hjálpar náttúrlega ekki að eiga Systu fyrir systur. Bjarni [kær-
asti Brósa] lítur ekki við mér framar eftir að hafa rekið nefið inn í
þetta greni – með ógeðslegri stinkbombu … á … sjóræningjalöpp.
Hann Bjarni – sem er svo mikið fyrir merkjavöru og ilm. Og hver
heldurðu að gæti yfirleitt tekið kærasta alvarlega sem á systur sem
mælir göturnar í Reykjavík frá morgni til kvölds með kerruskrifli
og dollur. […] Hann lítur ekki við mér framar. (145)
Afstaða Brósa vitnar um að hann þráir að vera sjálfstæður og engum háður;
að nánasta fjölskylda kasti hvorki rýrð á hann né sé honum til skammar.
Persónuna má túlka sem fulltrúa þess fólks sem tekur vanlíðan og erfiðar
aðstæður annarra (kannski) nærri sér um stund en á erfitt með að setja sig í
þeirra spor og leggur því lítt af mörkum við að hjálpa þeim að líða betur.63
Systa tilheyrir aftur á móti ekki þeim hópi og vegna þess hve trygg hún
er bróður sínum og hefur ríkulega samlíðan með honum er hún tilbúin að
63 Sbr. Elaine Scarry, The Body in Pain. The Making and Unmaking of the World, new
York: Oxford University Press, 1987, bls. 3–7.