Læknaneminn - 01.10.1995, Qupperneq 76

SUDAN
eins og sönnum þorpsbúum sæmir. Sama dag og
við komum fengu þau rafmagn. Smám saman sá
maður ljósum og rafmagnstækjum fjölga. Raf-
magnið er skammtað og það var einungis á
annaðhvert kvöid og stundum á daginn. Vatns-
dælan sem áður var díselknúin var tengd við
rafmagnið og átti það að tryggja nægilegt vatn,
en því miður brást það nokkuð oft. Vatninu er
dælt úr brunni sem liggur mjög djúpt og engin
leið er að dæla því með handafli. Vatnið sem nýtt
er til ræktunar er mengað af Schistosomiasis.
Það er sýkill sem smýgur í gegnum húðina og
kemur sér fyrir í æðum lifrarinnar. Þar verpir
hann eggjum, sem dreifast um allan h'kamann og
valda hinum ýmsu sjúkdómseinkennum. Það er
því ekki drykkjarhæft og má helst ekki koma í
snertingu við húðina, en því miður er erfitt að
komast hjá þvi. Bændurnir standa í vatninu við
vinnu sína og verða að fara út í díkin til að geta
opnað lokana sem ldeypa vatninu inn á akrana.
Einnig kemur oft upp sú staða að dælan virkar
ekki í nokkra daga og þá er fólkið tilneytt til þess
að nota vatnið úr dýkjunum tii þvotta og drykkju.
Vatn er því eitt stærsta vandamálið. Það er ekki
einungis erfitt að nálgast
það heldur safnast oft fyrir
„hættuiegt“ vatn, sem eng-
in leið er að losna við.
Bæði eiga áveituskurðirnir
það tii að bresta, en einnig
safnast fyrir vatn á rign-
ingatímabilinu. Þá eru
þorpin á kafi í vatni. Vegir
eyðileggjast, rafmagns-
stólpar hrynja og svo mætti
lengi telja. Við þetta hlað-
ast upp ýmis vandamál.
Til þess að kóróna allt
saman, þá fjölga moskító-
flugurnar sér á vatns-
yfirborðinu. Þær bera
malaríu, sem er einn
skæðasti sjúkdómur lands-
ins og veldur mörgum
dauðsföllum. Þetta er einungis sýnishorn af því
sem við fengumst við. Eins og gefur að skilja
nægir ekki að fræða fólkið um forvarnir. Það þarf
að bæta ástandið almennt í þorpunum, þannig að
fólkið geti lifað sem heilbrigðustu lífi. Það þarf
að leysa mörg vandamál og benda þeim á hvað
betur mætti fara. Við skiptum okkur af öllu og
fólkið í þorpinu treysti á að við gætum hjálpað
þeim. Það vantar drifkraft í fólkið. Með smá
leiðsögn, var hægt að framkvæma margt. Við
studdum þau ekki fjárhagslega, heldur kenndum
þeim að nýta það sem þau hafa. Einnig reyndum
við að þjálfa þau upp svo að þau geti haldið
áfram á sömu braut eftir að verkefninu lýkur.
Við sátum fundi með hinum ýmsum ráða-
mönnum, bæði í þorpunum, en einnig ráðherrum
og fleirum, bæði til þess að leiðbeina þeim, en
einnig til þess að þau fengju það sem að þau hafa
rétt á. Máiið er að í Súdan fær maður ekkert,
nema maður sækist eftir því.
Það er lítil sem engin heilbrigðisþjónusta á
þessu svæði. Við byrjuðum því á að opna
heilsugæslustöð. Læknar vinna ekki á heilsu-
gæslustöðvum, heldur svokallaðir „medical
Myiul 1 b. Þorpsslátrarinn með nýja fína borðið sitt. Fyrir utan það að
hreinlœtið hefði mátt vera betra, þá vissi fólkið ekki hvaða kjöt það var að
kaupa. Einni skepnu var slátrað á dag.
66
LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.