Læknaneminn - 01.10.1995, Síða 134

ABSTRAKTAR
1,3,5 og 6 bóluefnið á sama hátt og áður, hópur 2 fékk bóluefnið í nef
en hópur 4 undir húð. Fjórtán dögum síðar voru mýsnar aflífaðar og
eftirtalin sýni tekin: Munnvatn, blóð, nefskol, húð, penis, lungu, milta,
magi, skeifugörn, jejenum, ileum og colon. Sýnin voru síðan
meöhöndluö hvert á sinn hátt og styrkur mótefna reiknaður út frá
mælingum á gleypni í ELISA. Styrkur IgA, IgG og IgM var mældur í
öllum sýnum en IgGl, IgG2a, IgG2b og IgG3 einungis í hluta þeirra.
Niðurstöur og efnisskil: Helstu niðurstöður voru þær að styrkur
IgA varð hæstur í blóði, milta, lungum og nefskoli hjá hópnum sem fékk
samsetninguna in/sc-in/sc og næst hæstur hjá in-in hópnum. IgA í
munnvatni, maga, risli og húð var hæst eftir in-in samsetninguna og
næsthæst eftir in/sc-in/sc (nema munnv.). IgG í blóði var mest eftir sc-
sc samsetninguna en næst mest eftir in/sc-in/sc. í milta, lungum,
skeifugörn og ileum reyndist styrkur IgG vera hæstur í in/sc-in/sc
hópnum en í colon var styrkurinn hæstur í in-in hópnum. Ekki var
marktækur munur á styrk IgG í öðrum sýnum. Styrkur IgM var mjög
lágur í öllum sýnum nema í blóöi og milta. ! blóði var styrkur IgA og
allra undirflokka IgG áberandi lægstur í hópnum sem fékk fyrri
bólusetninguna í nef og þá seinni undir húð. Þetta samræmist
niðurstöðum nýlegrar rannsóknar sem bendir til þess að
nefslímhúðarbólusetning sem veldur bæði bæði almennu og
slímhúðarónæmissvari geti bælt T-og B-frumusvar ef einstaklingur sem
bólusettur hefur verið í nef fær endurbólusetningu undir húð. Af þessu
má draga þá ályktun að virkjun bæöi slímhúðarónæmiskerfisins og hins
almenna í einu lofi mjög góðu. Ég veit ekki til þess aö þaö hafi verið
reynt fyrr og mér þykir því vert að rannsakað það betur.
SIÐFRÆÐILEGIR ÞÆTTIR VID TAKMÖRKUN
MEÐFERDARVIÐHORFSKÖNNUN MEÐAL LÆKNA OG
H.IÚKRUNARFRÆDINGA UM TAKMÖRKUN MEÐFERÐAR
VIÐ LÍFSLOK.
Elsa B. Valsdótlir1 Pálmi Jónsson2, Hildur Helgadóttir5, Vilhjálmur
Árnason4,1 LHt.:Hiúkrunarframkvæmdastjórn Bsp, 3Öldrunardeild
Bsp.4Heimspekideild HÍ
InnganguriScgja má að læknisfræðin byggi á tveimur hefðbundnum
siðalögmálum: frumskyldu allra lækna aö gera ekki illt og að gera
gott. Nútímalæknisfræði með öllum þeim tækni-framförum sem henni
fylgja hefur vakið upp nýjar siðfræðilegar spurningar og til að svara
þeim hefur tveim siðalögmálum til viöbótar þeim hefðbundnu verið
beitt, en það eru viróing fyrir sjálfræði einstaklingsins og krafan um
réttlæti. Ein þessara nýju siðfræðispurninga snýr að þeirri meðferð
sem veitt er; hvenær á að veita fulla meðferð og hvenær ekki? í
Bandaríkjunum hafa rannsóknir og umræður á þessu sviði verið
töluverðar. A Islandi hafa engar rannsókir verið gerðar er snerta
læknisfræði og siðfræði, en umræöa hefur verið nokkur. Til að kanna
hvort og þá hvaða siðfræðilegu þættir hafa áhrif á ákvörðun um
takmörkun nieðferðar viö lífslok var gerð könnun meðal lækna og
hjúkrunarfræöinga til aö athuga þeirra viöhorf. Sérstök áhersla var
lögð á samskipti og viðhorf til sjálfræðis sjúklinga.
Efniviður og aðferðir:Könnunin var gerð meðal lækna og
hjúkrunarfræðinga á handlækninga-, lyfækninga-, svæfinga- og
gjörgæsludeildum Borgarspítala og Landspítala. 184 læknar og 239
hjúkrunarfræðingar fengu sendan spurningalista meö 11 spurningum og
þremur sjúkratilfellum. Tölfræðilegur samanburður milli hópa var
gerður með kí-kvaðratsprófi. Munur skoðaðist marktækur ef p<0,05.
Niðurstöður: Skil voru um 55%. í ljós kom það almenna viðhorf
að virða beri óskir sjúklings og sjálfræöi hans til að hafna lífslengjandi
meðferð. MikiII meirihluti er fylgjandi því að til séu skráðar
leiðbeiningar innan spítalans um takmörkun meðferðar við Iífslok.
Siíkar leiðbeiningar eru taldar stuðla að meira samráði milli fagfólks og
við sjúklinga. 2/3 lækna vilja vísa ágreiningi um meðferð milli
heilbrigðisstétta og sjúklings eða innan heilbrigðisstétta til siöanefnda
Iækna eða landlæknisembættisins en yfir 70% hjúkrunarfræðinga vill
vísa slíkum ágreiningi til þverfaglegra siöanefnda. Einungis 7%
þátttakcnda telja réttlætanlegt undir einhverjum kringumstæðum aö
deyöa ólæknandi sjúkling ef hann óskar þess og 3% hjúkrunarfræðinga
eru þeir einu sem telja aó þeir yrðu viö slíkri bón. Læknar segjast eiga
auðveldara en hjúkrunarfræðingar með að ræða takmörkun meðferöar
við lífslok við sjúklinga; 73% lækna segja þaö auðvelt eða frekar
auðvelt en 63% hjúkrunarfræðinga erfitt eða mjög erfitt. 78% lækna
telja sig alltaf eða oft hafa samráö viö hjúkrunarfræðinga við ákvöröun
um takmörkun meðferðar við lífslok en 59% hjúkrunarfræðinga telja
lækna gera það sjaldan eöa aldrei. 40% lækna á Landspítala og 29% á
Borgarspítala telja að kostnaður eigi að ráða einhverju um það hvort
nieðferð er veitt við lok lífs eóa ekki; 15% hjúkrunarfræðinga eru á
þeirri skoðun.
EfnisskihMarktækur munur reynist vera á afstöðu lækna og
hjúkrunarfræðinga í sumum málum og milli spítalanna í öðrum. Ástæða
þess að hjúkrunarfræðingar eru meira fylgjandi skráðum leióbeiningum
en læknar kann að felast í því aukna öryggi sem slíkar leið-beiningar
eru taldar veita starfsfólki. Stærri hluti hjúkrunarfræðinga en lækna telur
réttlætanlegt undir einhverjuni kringumstæöum að deyða
ákvörðunarhæfan ólæknandi sjúkling æski hann þess. Gæti orsaka þess
verið að leita í því að samskipti hjúkrunarfræöinga við sjúkling eru oft
nánari og tíðari en samskipti læknis og sjúklings og hjúkrunarfræðingar
því meðvitaðri um þjáningar sjúklingsins? Sá mikli munur sem læknar
og hjúkrunarfræöingar telja vera á samráði Iækna viö hjúkrunarfræðinga
felst að öllum líkindum í mismunandi túlkun á „samráði“ - læknar telji
sig hafa samráð þegar þeir eru að tilkynna öðrum einhliða ákvörðun
sína. Erfitt er að skýra hví hjúkrunarfræðingar telja síður en læknar aö
kostnaður eigi aó hafa áhrif á hvort meðferð er veitt við lífslok eða ekki.
Fleiri læknar á Borgarspítala hafa alltaf samráð við sjúklinga um
takmörkun meðferðar. Það kann að skýrast af skráðum leiðbeiningum á
Borgarspítala.
BRJÓSTAKRABBAMEIN OG BOÐEFNI
ÓNÆMISKERFISINS
Gunnar Biarni Ragnarsson1 og Helga Ögmundsdóttir2
1 Lœknadeild Háskóla Islands og 2Rannsóknastofa Krabbameinsfélags
íslands í frumu- og sameindalíjfrœði
Inngangur: Eitilfrumur eru venjulega til staðar í brjóstavef en
íferð þeirra eykst oftlega í brjóstakrabbameini. Það hefur veriö tengt
betri, verri eða óbreyttum horfum. Af samræktartilraun æxlis- og
eitilfrumna var dregin sú ályktun að æxlisfrumur gætu verið ónæmar
fyrir drápsvirkni, eitilfrumur hefðu oft fulla virkni og að þær seyttu
efnum, hugsanlega cýtókínum, sem gætu örvað vöxt æxlisfrumna.
Tilgangur verkefnisins er að kanna hvaða cýtókín eru hugsanlega til
staðar í brjóstakrabbameini, styrk og áhrif þeirra á krabbameinsfrumur.
Mæld voru cýtókínin IL-12 og IFN-g (einkenna frumubundið
ónæmissvar, Thl) og IL-4 (ofnæmissvar, Th2) auk TNF-a. Áhrif IFN-g
, TNF-a og IL-6 á krabbameinsfrumur voru skoðuð.
Efniviður og aðfcrðir: Blóðsýni og fersk brjóstasýni (eðlilegur
og æxlisvefur), fengust úr 16 konum með brjóstakrabbamein. Flot
(burðarflot) sem vefjasýnin voru geymd í var skilið frá. Bitarnir
duftaðir, Ieystir upp, hratið skilió niöur og flot (vefjaflot) fleytt af. Með
ELISA-prófi voru IL-12 (næmni 5 pg/mL), IFN-g (3 pg/mL), IL-4
(4,1 pg/mL) og TNF-a (4,4,pg/mL*; 0,180 pg/mL**) mæld í burðar- og
vefjafloti og plasma . Eitilfrumur frá tveimur sjúklingum voru vaktar
upp og settar í rækt með vefjahrati (eðlilegt og æxlis) úr þeim sjálfum.
Flot var tekiö á degi 2,4 og 6 og áðurnefnd cýtókín mæld og í lokin var
tymidínupptaka þeirra ákvörðuð. Tvær brjóstakrabbameinslínur (T47D
og ZR-75-1) voru ræktaðar og IL-6 (10000 U/mL) bætt út í helminginn
af ræktunum á degi 5. IFN-g (300 U/mL) og TNF-a (450 U/mL) var
bætt út á ræktir á 7. degi þ.a. sýnishorn fengust af ræktum sem innihéldu
124
LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.