Læknaneminn - 01.10.1995, Síða 143

ABSTRAKTAR
LYFHRIF ALGENGRA LYFJA Á
AMPICILLÍN-ÓNÆMA ENTEROKOKKA
Tryvvvi Helgason'.
Helga Erlendsdóttir2, Sigurður Guómundsson3,
1LHI, 2sýkladeild Landspítalans, 3Landspítalinn.
Inngangur: Á síðustu árum hefur sýkingum vegna enterokokka,
þar meö talið ampicillín-ónæmra enterokokka, farið íjölgandi. Hér á
landi hefur ekki boriö mikið á ónæmi enterokokka, fyrr en á síðasta ári.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna lyfhrif, s.s.virkni (MIC/MBC),
drápshraða og eftirvirkni (postantibiotic effect) lyfja sem algengt er að
nota gegn enterokokkum.
Efniviður og aðferöir: Á tímabilinu sept.’93 til des.’94 ræktuðust
6 ampicillín-ónæmir E. faeciuni-stofnar frá 11 sjúklingum á deildum
LSP. Þar af 3 úr blóði. Aðrar ræktanir voru úr: sárum(3), þvagi(2),
CSF(l), saur(l) og einn sjúklingur bar bakteríuna en var ósýktur
(colonisation). í öllum tilvikum var E. faecalis staðalstofn ATCC 29212
skoðaður um leiö. Könnuð voru lyfhrif fjögurra IyQa, ampicillíns(A),
gentamicíns(G), vancomycíns(V), og imipenems(I) hvers fyrir sig og í
samsetningum. Notuð var lyQaþéttni í margfelduni af lágmarks-
heftistyrk(MIC): frá lx til 8x fyrir A og V, lx og 2x fyrir G og I, auk
0,5x MIC fyrir G í samsetningum. Þol var skilgreint sem MBC/MIC-
hlutfal! >32.
MIC var mældur með E-test strimlum. Dráp umræddra lyfja m.v.
tíma og eftirvirkni(EV) þeirra á þá 3 stofna sem ræktuöust úr blóði var
mæld með líftalningaraðferð. Lágmarksdrápsstyrkur(MBC) var mældur
meö örþynningum og E-testi. Loks voru borin saman MIC allra lyfja,
mæld með E-test strimlum og örþynningaraðferð. Var þá bætt við
tveimur næmum stofnum sem ræktast höfðu úr sjúklingum.
Niðurstöður: Bakteríudráp lyfjanna var mjög mismunandi milli
stofnanna fjögurra sem voru kannaðir. Hjá tveimur þeirra var dráp allra
lyfja mjög lítið (< 1,4 Iogl0CFU/mL á 2 klst). Dráp á þriðja stofninum og
staðalstofninum var meira, t.d. í samsetningum A og G (3-5).
Vancomycín drap ekki umrædda tvo stofna (< 1,0 log10CFU/mL á 4 klst)
og þann þriðja ekki fyrr en í samsetningum með gentamicíni. Imipenem
hefur litla virkni umfram ampicillín. EV Iyfjanna var einnig misjöfn eftir
stofnum en aö meðaltali fyrir E.faecium stofnana þrjá (í klst): A(l-8x
MIC) 0,6-2,0; G(l-2x) 2,2-3,1; blöndur A og G 1,1-3,6; V(I-8x) 0,4-
1,2; blöndur V og G 2,1 -2,6; I( 1 -2x) 0,5-1,6; blanda I( 1 x) og G( 1 x) 3,5.
Nókkurt ósamræmi var í MlC-mælingum með E-test og örþynningum.
Með þynningum voru E. faecium stofnarnir allir ampicillín-ónæmir
(MIC >64pg/mL), en með E-testi mældust 2 þeirra á mörkunum (6 og
12 gg/mL). Við mælingar á gentamicíni var meira en tvöfaldur munur
hjá fjórum stofnum en tveimur fyrir vancomycín. Allir stofnar sem
mældir voru reyndust hafa vancomycín-þol nema staðalstofninn. Þrír
voru með (MBC/MIC 8-16) fyrir gentamicín.
Efnisskil: Þótt enterokokkar séu ekki enn orðnir vancomycín-
ónæmir hér á landi, þá hafa þeir náð að þróa upp þol fyrir lyfinu, svo
þaö nær ekki viðunandi drápi. í samsetningum með ampicillíni jók
gentamicín undir MIC (0,5x) verulega drápshraða lyfsins. Rétt væri að
kanna nánar hvort enn minni skammtar gera sama gagn. Lengdin á EV
lyfjanna er mjög mismunandi eftir stofnum og rétt væri að þróa
einfaldari aðferðir til mælinga á henni. Gentamicín viröist vera ráðandi
hvað varðar lengd EV í samsetningum með A og V, en lyfin hvert fyrir
sig hafa tiltölulega stutta EV. Verulegur munur var á mælingum á MIC
með E-testi og venjubundnum þynningum fyrir þessa
enterokokkastofna. Notkun þess þarf að staðla betur miðað við
hefðbundnar aðferðir áður en hægt er að treysta algerlega á þaö í
klínískri vinnu.
NIÐURS I'ÖÐUR SKURDAÐGERDA VEGNA
LUNGNAKRABBAMEINS Á BORGARSPÍTALANUM,
1971-1993.
Vign ir pór Biarnason1.
Gunnar H. Gunn/augsson2.
‘LHI, 2Handlœkningadeild Bsp.
Ingangur: Lungnakrabbamein er mannskæðasti flokkur
krabbameina á íslandi, bæði meðal karla og kvenna, og skurðaðgerð
með brottnámi æxlisins er talin eina mögulega lækningin. Ár hvert
deyja um 80 Islendingar úr þessum sjúkdómi, sem er um fimmtungur
dauðsfalla af völdum krabbameina og 5% af öllum dauðsfollum. Tölur
frá 1994 frá krabbameinsfélaginu benda hins vegar til að tíðni
lungnakrabbameins hafi loks náð hámarki. Þannig var nýgengi hjá
körlum 35,4 af 100.000 á ári 1984-88 en 33,2 árin 1989-93. Hjá konum
hefur nýgengið lækkað úr 27,1 í 25,5 miðað við sömu ár. Um 30% af
sjúklingum með „non-small ceir‘ krabbamein reynast með sjúkdóminn
á skurðtæku stigi og gangast undir læknandi (curative) brottnámsaðgerð.
Mjög lítill hluti sjúklinga með smáfrumukrabbamein hafa skurðtækt
mein. I grein eftir Hjalta Þórarinsson prófessor um árangur
skurðaðgerða vegna lungnakrabbameins á íslandi 1955-1974 kemur
fram að á þessum árum voru framkvæmdar 75 brottnámsaðgerðir vegna
lungnakrabbameins og 5 ára lifun var 29,3%.
Skurðaðgeróir vegna Iungnakrabbameins hófust á Landsspítalanum
1955 og á Borgarspítalanum 1969. Markmið þessarar rannsóknar er aö
veita yfirlit yfir skurðaðgerðir vegna lungnakrabbameins á
Borgarspítalanum 1971-1993, og athuga árangur þeirra.
Efniviður og aðferðir: Á 23ja ára tímabili, frá 1971 til 1993, voru
framkvæmdar á Borgarspítalanum 66 brottnámsaðgerðir vegna
frumæxlis í lunga í 64 sjúklingum. Tveir sjúklingar fóru tvisvar í
aðgerð, annar með kirtilkrabbamein í báöum lungum, 50 dagar liðu
milli aðgerða. Hinn fór 57 ára í aðgerð vegna carcinoid æxlis og 61 árs
vegna flöguþekjukrabbameins, þar sem um sitthvort frumæxlið var að
ræða, er hann tvítalinn, og þannig um 65 sjúklinga að ræða, 42 karlmcnn
og 23 konur. Upplýsingar um sjúklinga voru fengnar úr sjúkraskrám og
læknabréfum á skurðdeild Borgarspítalann, frá tölvudeild
Borgarspítalans, síðustu læknabréfum þeirra sem létust á
Borgarspítalanum og Landspítalanum og úr dánarvottorðum á Hagstofu
íslands, auk þess sem reynt var að hafa símasamband við þá sem voru á
lífi og aðstandendur þeirra sem voru látnir. Alls náðist að fylgja eftir,
annaðhvort allt til dánardags eða minnst 7 ár fram í tíman, 12 af þeim 13
sjúklingum sem eru á lífi (92,3%) og öllum þeim 51 sem eru látnir.
Samtals eru það 63 sjúklingar af 64 eða 98,4%.
Fimm ára lifun var reiknuð út með Kaplan-Meier aðferð sem tekur
tillit til þess hvort sjúklingar deyji úr lungnakrabbameini eða af
meðferöartengdum orsökum annars vegar, eða hinsvegar af orsökum
ótengdum lungnakrabbameini eða séu á lífi og minna en 5 ár liðin frá
aðgerð. Við tölfræðilegan samanburð á lifun milli hópa var notað log-
rank próf, munur var skoðaður sem marktækur ef p < 0.05.
Niöurstöður: Fjórir sjúklingar höföu carcinoid æxli, 3 karlar og 1
kona, meö aldursdreifingu frá 20 upp í 57 ár og miðaldur 39.5 ár. 61
sjúklingur, 39 karlar og 22 konur, höföu önnur æxli, þar af 27 með
flöguþekjukrabbamein, 25 með kirtilkrabbamein, 7 með
stórfrumukrabbamein, 1 með óþroskað „non-small cell“ krabbamein og
1 með smáfrumukrabbamein. Miðaldur þessara 61 sjúklings var 65 ár,
sá yngsti var 45 ára og sá elsti 85. 24 sjúklingar (36.9%) voru
einkennalausir við greiningu. 21.2% aðgerða voru lungnabrottnám,
6.1% brottnám á tveimur lungnalöppum, 63.6% brottnám á einum
lungnalappa, og 9.1% minni aðgerðir. Þrír sjúklingar (4,5%) létust úr
fylgikvilla aðgerðar, tveir úr lungnabólgu, annar 70 ára og hinn 85, og
einn lést úr lungnabilun 78 ára. Eftir 14 aðgerðir af 66 fengu sjúklingar
fylgikvilla eða 21,2%, lungnabilun og gáttaflögt voru algengustu
LÆKNANEMINN 2. tbl. 1995 48. árg.
133