Úrval - 01.02.1962, Blaðsíða 45

ÓLÖF RÍIÍA
53'
ursdóttur. Hún lét prýða kirkj-
una á Skarði, og stétt lét hún
steinleggja milli kirkju og bæjar,
líkt og gata væri í stórborg.
Segir, að hún hafi tekið hart á
því, ef menn héldu ekki aíia
kirkjusiði.
Hún andaðist úr sótt 1479 um
sumarið. Hafði hún beðið guð
þess, að hann léti nokkurt það
tákn verða, er hún dæi, er eftir-
minnilegt yrði. Þetta varð, þvi að
feiknalegt ofviðri skall á sama
dag, og segir einn annáll, að
fimmtíu skip hafi brotnað við
England og hús hafi brunnið i
Noregi auk þeirra feikna, er hér
skeðu. Var þetta kallaður Ólafar-
bylur. Sýnir sögn þessi raunar
betur en margt annað, hvernig
kona þessi hefur staðið mönnum
fyrir hugskotssjónum, nefnifega
mikil, stórbrotin. Alþýðu manna
hefur fundizt eitthvað hlyti að
ske, er slik kona dæi, og svo
skapaði þjóðtrúin söguna um
Ólafarbyl.
Fyrir stuttu hafa verið gefin
út skriftamál Ólafar Loptsdóttur
eða skriftamál, er menn ætla, að
ekki geti átt önnur kona frá þessu
timabili. Þau eru ekki alveg öll
og þess vegna ekki fullvíst, hverj-
um þau tilheyra. En fræðimenn
skíra þau skriftamál Ólafar. Þetta
er merkilegt skjal, ekki fyrir sak-
ir þeirra synda út af fyrir sig,
sem þar eru játaðar, því að þær
eru sjálfsagt allra eign, en það er
merkilegra sem sýnishorn þess
valds, sem kirkjan hafði yfir
hugum manna á þessum tímum,
en einkum þó merkilegt sem
skriftamál Ólafar riku. Ætla má,
að þau séu gerð á banasæng
hennar. Allt, sem hún hefur
sótzt eftir, þegið og notið, er að
hverfa, auðurinn, völdin, met-
orðin, ekkert getur hún flutt
með sér. Hún er ein með sinn
innra mann. Viðburðaríkt, at-
hafnaríkt líf hennar hefur kann-
ske ekki veitt henni margar tóm-
stundir til að horfa inn í eigin
barm. Þegar dauðinn nálgast,
lcnýr andleg nekt hana til að leita
huggunar og fyrirgefningar, þar
sem hana er að fá, hjá kirkjunni.
Hún telur upp allar syndir sínar,
sifjaspell, saurlífi, ágirnd, of-
metnað, kærleiksleysi og vöntun
á fúsleika til góðverka. Hin ríka
finnur, að nú er hún fátæk. En
kirkjuvaldið, sem hvin sneri sér
til, var fúsara til að veita aðstoð
i andlegri neyð en það kirkju-
vald, sem við þekkjum. Við
skulum vona, að það hafi getað
veitt henni huggun.
Þessi skriftamál eru ekkert
sérstök fyrir sögu Ólafar riku.
Þau eru almenns eðlis. Saga
hennar er athyglisverð og
skemmtileg meðfram sakir þess,
að hún gnæfir upp úr þögn og
myrkri sögunnar á þessari öld,