Úrval - 01.02.1962, Qupperneq 72

80
Ú R V A L
inn, fannst í Gröf i Öræfum, sem
lagðist i eyði árið 1362. Þessi ofn
var heillegur og vel farinn. í
honum var hrúga af sótugum
steinum, sem menn telja að not-
aðir hafi verið til upphitunar.
Út frá bæjartóftunum er hóll,
sem kallaður er Smiðjuhóll. Þar
fannst steinn, sem að vísu hef-
ur oltið úr sínu sæti. Er hann
með holu í miðjunni, og er aug-
Ijóst, að hér er um smiðjustein
að ræða. Er þar komin góð vís-
bending um, að þarna hafi verið
smiðja, en ekki hefur það verið
rannsakað til hlítar.
Enn eru vallgrónar tóftir
uppi í fjallinu við Hringsgil,
skammt norður undan Reyðar-
fellshnúknum. Brynjólfur Jóns-
son frá Minna-Núpi hefur haldið
því fram, að þar séu rústir bæj-
arins Grimsgils, sem síðar hafi
breytzt í Hringsgil. Byrjað var
að rannsaka rústir þessar í sum-
ar, en það er skammt á veg kom-
ið. Ekki er augljóst, hvort hér er
um að ræða rústir af mjög göml-
um bæ, eða hvort þarna hefur
verið stekkur eða sel.
Haldið verður áfram uppgrefti
og rannsóknum þarna, sem vafn-
laust munu leiða ýmislegt fróð-
legt í Ijós. K.
Eldfjall verður til.
ÞAÐ VAR 20. febrúar 1943, að eldfjall varð til á akri í Mexíkó
í grennd við þorpið Paracutin. Þetta þóttu stór tíðindi og váleg,
og fréttamenn og vísindamenn þustu að til að sjá „skrímslið'1
eins og dauðskelkaðir íbúar nágrennisins kölluðu eldstöðvarnar.
Og „fæðing" eldfjallsins var mynduð í bak og fyrir, svo að allir
gætu séð, hvernig fjall af gjalli og hálfstorknuðu hrauni hlóðst
upp á sléttunni, hulið eldi og reyk og vellandi hraunleðjuflaumi.
Bóndi var að vinna á akrinum, þegar glóandi hraunið brauzt
upp úr moldinni fyrir framan fæturna á honum og hestunum
hans. Hann flúði og svo flúðu nágrannar hans, og svo flúðu allir
íbúar Paracutinþorps. Akrarnir voru huldir glóandi hraunleðju,
trjálundarnir sviðnir og húsin fóru í kaf i ösku og vikur.
Eftir eina viku var eldfjallið orðið 500 fet á hæð, og það hélt
áfram að gjósa árum saman og var orðið á þremur árum 1500
fet yfir sléttuna. Hundrað fermílna svæði fór i auðn af hraun-
flóði og öskufalli, og nú koma engir í Sveitina þeirra Paracutin-
búa nema vísindamenn og forvitnir ferðamenn. — Coronet.