Úrval - 01.02.1962, Blaðsíða 82

90
innar er 115 milljón mílur sam-
kvæmt kenningum Gadomskis.
Þótt eitthvert svæSi hafi skil-
yrði til lífs, er ekki þar með
sagt, aS þar sé líf. Til þess aS
geta lifað einhvers staðar verSur
maður að minnsta kosti að hafa
fasta jörð til að standa á. Og
þetta vekur þá umdeildu spurn-
ingu, hvort aðrar stjörnur (sól-
ir) hafi plánetur svipaðar þeim,
sem eru í sólkerfinu okkar.
Samkvæmt kenningum Gad-
omskis er einungis hægt að út-
skýra, að næstum allar sólir,
sem eru eldri en ein billjón ára
(og það er um helmingur allra
sólna) snúist miklu hægar en
hinar yngri, á þann veg, að um-
hverfis þær snúist plánetur, sem,
eins og í sólkerfi okkar, draga
mikiö úr snúningshraða þeirra.
Þegar þannig er búið að sanna
tilveru óteljandi nláneta, getum
við einnig verið viss um, að
mikill fjöldi þeirra er samsett-
ur úr efnasamböndum, sem leiða
af sér myndun vatns, og að þær
eru nægilega stórar, til þess að
þar geti myndazt gufuhvolf.
Táknar þetta þá, að hvar sem
geimfarar framtíðarinnar munu
lenda, bjóði fegurðardísir fjar-
læfra hnatta þá velkomna með
guðaveigum og töfrandi brosum?
Þótt ekkert í útreikningum Gad-
omskis útiloki slíka fagnaðar-
fnndi, eru i kenningum hans ali-
Ú R V A L
margar viðbætur, sem gætu vald-
ið vonbrigðum.
Sennilega er alvarlegasta tak-
mörkunin sú, að ef lífvænleg
pláneta á að geta myndað líf,
verður hún að snúast nægilega
hratt, því annars jafnar hún
ekki upp þann hita, sem mynd-
ast á þeirri hlið, er að sólu snýr,
og kuldann, sem myndast á þeirri
hliðinni, er snýr frá sólu.
Svo óheppilega vill til, að hin
svokölluðu sjávarfallaáhrif geta
dregið allmjög úr snúningshraða
plánetunnar. Ef þessi öfl (sjáv-
arfallaáhrifin) eru nægilega
sterk, sakir nálægðar sólar, og
þeirra gætir í mjög langan tíma,
verka þau eins og bremsa á snún-
ingshraða plánetunnar, unz hann
er loks alveg úr sögunni og plá-
netan snýr ævinlega sömu hliö
að sólu.
Þannig var þessu háttað með
plánetuna Merkúr, er var of ná-
lægt sólinni, og sömu sögu er að
segja um tunglið.
Svæði snúningsvana pláneta.
Þegar við höfum fundið lif-
svæði einhverrar stjörnu, verð-
um við þegar í stað að gera eina
mikla leiðréttingu: við verðum
að athuga sambandið milli lif-
svæðisins og áhrifasvæöis sjáv-
arfallaáhrifanna, sem stjarnan
veldur.
Þetta gerir Gadomski með að-