Úrval - 01.02.1962, Blaðsíða 83

LÍF Á ÖÐRUM HNÖTTUM
91
stoð annarrar likingar, sem
byggð er á þeirri staðhæfingu, að
sjávarfallaáhrifanna hafi gætt
jafnlengi í viðkomandi sólkerfi
og í okkar sólkerfi.
Frá sjálfri stjörnunni (sól-
inni) og út að ákveðinni marka-
linu, þar sem þyngdarafls-
ins hættir að gæta, verður þvi
svæði, þar sem allar plánetur,
sem þar eru staðsettar og nægi-
lega stórar til þess, að á þeim
geti myndazt andrúmsloft, snúa
ævinlega sömu hliðinni að stjörn-
unni. Þetta banvæna svæði kall-
ar Gadomski svæði snúningsvana,
plúneta. Legu þess og legu líf-
svæðisins verður að bera vand-
lega saman.
Á þessu stigi málsins eru þrír
möguleikar fyrir hendi. í fyrsta
iagi getur allt lífsvæðið legið
innan svæðis hinna snúnings-
vana pláneta, og það útilokar
allt líf í öllu viðkomandi sól-
kerfi. Þannig er til dæmis málum
háttað hjá næstnæsta nágranna
okkar, stjörnunni Barnard.
í öðru lagi getur svæði hinna
snúningsvana pláneta náð að
nokkru leyti inn á lifsvæðið —
eins og i Alpha Centauri, næsta
sólkerfi við okkur.Möguleikar til
lífs i slíkum sólkerfum eru því
einungis á þeim hluta lífsvæðis-
ins, er liggur utan við takmörkin.
í þriðja lagi getur svo allt líf-
svæðið iegið utan við svæði
snúningsvana pláneta.Þannig er
það i okkar sólkerfi, og aðeins
í liliðstæðum sólkerfum getur líf
haft möguleika til að þróast í
öllu lífsvæðinu.
Enn kemur ný takmörkun til
sögunnar sakir þeirrar stað-
reyndar, að þróun æðra lifs
krefst langs tíma. Á jörðinni
þurfti billjón ár til að skapa
mann.
Þetta táknar, að mestan hluta
þróunartíma síns verður stjarna,
er sjá á plánetum fyrir lifi, að
vera í svipuðu ásigkomulagi.
Allar skyndilegar breytingar á
orkumagni hennar mundu leiða
af sér skyndilega stækkun eða
minnkun lífsvæðisins, sem aft-
ur mundi spilla allri lifsþróun.
Engu að siður eru allmargar
stjörnur (sólir), liklega um
20.000 bara i okkar vetrarbraut,
sem taka miklum breytingum,
venjulega með jöfnu millibili, en
stundum óregiulega. Stundum
gjósa þær skyndilega eða springa
jafnvel i tætlur eins og risastór-
ar sprengjur.
Gadomski hefur reiknað út,
að ef i stað sólar okkar kæmi
hin breytilega stjarna AC Her af
tegundinni RV Tau, mundi með-
alhiti jarðarinnar færast milli
-f 152 stiga F. og 30 stiga F.
á hverjum 10 vikum. Við slíkar
aðstæður væri ekkert líf hugs-
anlegt, og samkvæmt kenningum