Fróðskaparrit - 01.01.1989, Qupperneq 93

EITT ÍKAST TIL EINA FJØLBROYTTARI MYND
97
af Thorshavns Indbyggere (navnlig de kvin-
delige), at hvis Landsbygderne tager Ho-
vedstadens Exempel, vil vor Nationalitet
snart gaa til Grunde, saa at vi maaske blive
danske, endnu førend Sønderjyderne ere
blevne tyske. I Thorshavn iklæde mange af
de færøske Kvinder sig en latterlig dansk
Klædedragt og besmykke deres Tale med en
mængde danske og andre fremmede Ord,
som lyde sá komisk i deres Mund.
(...)I den sidste Tid ere vi gaaede fremad i
mange Retninger. ...I en Retning ere vi gaa-
ede stærkt tilbage, nemlig i Bevarelsen af
vor Nationalitet."12
Til ber at skilja Veðurføst sum eitt mótmæli
móti hesi hvøssu atfinning at vantandi
tjóðskaparsinni konufólkanna. Greinin tal-
ar um havnarkonufólk, men tað er so skjótt,
so eru hesir havnarklædnavanar breiddir út
um landið alt, sigur greinin. Men grein-
skrivarin var sjálvur havnarmaður, um tað
er rætt at R.C. Effersøe skrivaði greinina, og
fundurin 2. jóladag 1888 mundi eisini vera
eitt havnartiltak. Sjónleikurin vísir á, at
konufólkini eru ikki minni tjóðskaparsinnað
og medvitað um málið enn mannfólkini.
Limurin, tær nevna, sum hevur stórt álit á
konufólki, kann vera ein limur í Føringa-
felag, og um so er, er leikurin beinleiðis
vendur móti konufólkamisálitinum, sum
greinin í Dimmalætting bar boð um. Leikur-
in hevur tvørtur ímóti millum annað talað
fyri, at konufólk høvdu onkrar serligar fyri-
treytir fyri at vera virknar í tjóðskaparligu
menningini.
Eftir eitt óklárt petti lovar Tróndur systur
síni stuðul:
Tróndur: Jú so er Esa fegin skal eg hjálpa
tær tá ið tú hevur so negv sinni til tess,
og veit eg, tú er ikki tann, sum kastar
hálvgjørt verk Eg skal gera mít.
Avtala er nú gjørd um at hittast sunnudagin
eftir lestur at læra seg at skriva føroyskt, og
tey fara at skriva av tað, sum til er. Síðani
heldur húsfrúgvin fyri, at tey mugu ikki tosa
alt kvøldið burtur, men hvør gera sín setning
lidnan, og ímeðan skal Ólavur siga eina
søgu, men hon er ikki við í handritinum.
Kvøldsetu hava áskoðararnir kent væl, og
kanska var tað tí, at Kristin í Geil helt leikin
vera leiðiligan.
So fer húsfrúgvin aftur at borðreiða og
bjóðar fólkinum nátturða, og aktin endar
við, at Magga ynskir, at skúlalærarin skal
hjálpa teimum, og væntar, at hann kanska
fer at koma inn á gólvið seinni um kvøldið.
Sitatini vísa, hvussu skriftmálsstøðan var.
Hvørki Súsanna Helena ella tey, ið skrivaðu
handrit hennara av, dugdu serliga væl at
skriva føroyskt. Hvør hevði sína stavseting
og eingin er regluføst - t.d. verður tað bæði
stavað ta og ta. Stórur munur er á handrit-
unum. Handritið við leiklutinum hjá Tróndi
er heldur nærri stavseting Hammershaimbs
enn hini. Leikritið er skrivað, áðrenn ella
samstundis sum Føringafelag varð stovnað
og tí eisini, áðrenn miðvís tiltøk vórðu sett í
verk fyri at læra limirnar skriftmálið.
Veðurføst tykist ikki bert at hava verið
tann fyrsti føroyski leikurin, sum hevur verið
spældur, men tað tykist eisini sum at konu-
fólkapolitiskir spurningar hava verið eitt
høvuðsevni í honum - ið hvussu er, er tað
týdningarmesta, ið varðveitt er úr fyrstu akt,
tiltøk, sum konufólkini standa fyri. Ikki eru
konufólkaspurningar ella konu
fólkahugburðir vanligir í skaldskapinum frá
1880- og 90-árunum, tí er tað sera harmiligt,
at leikurin ikki er varðveittur í heild.