Fróðskaparrit - 01.01.1989, Qupperneq 100

104
EITT ÍKAST TIL EINA FJØLBROYTTARI MYND
Patursson var kanska ikki so harðmæltur
sum Jóannes, hann virkaði á nakað sama
hátt sum systirin, gav blað út, skrivaði nógv
- m.a. ta fyrstu føroysku stuttsøguna - og
tað er seinni savnað og givið út. Súsanna
Helena talaði til konufólkið og mælti tí til at
taka lut í almenna kjakinum, at fáa sær út-
búgving, lærdi tey at gera mat av nýggjum, tí
hon helt, at matvanar, reinføri o.t. styðjaðu
tjóðskaparligu strembanina. Hugsast kundi,
at pláss var ikki fyri einum Patursson afturat
í almenninum undir liðini á teimum báðum
„stóru“, Jóannesi og Sverra. Teir vóru verri
enn so samdir um allar tjóðskaparligar
spurningar, og munirnir teirra millum hava
kanska tikið nóg nógv pláss til, at ein triðja
hugsan úr sama umhvørvi kundi sleppa
framat á hugmyndafrøðiliga vígvøllinum.
Harafturat var Súsanna Helena heldur ikki
ein Paturs-son.
Royndir hennara at gera seg galdandi í
almenninum eydnaðust ikki, avrik hennara
eru horvin ella hava verið burturgloymd.
Kortini er tað vert at gáa um brotkenda
skaldsliga ritverk hennara, tí tað vísir, at
stevnumið Føringafelags kundu styðja
menning og sjálvsálit hjá konufólki, og at
konufólk nýttu kjansin at gera vart við seg í
tjóðskaparligu mentanarkollveltingini.
Leikurin Gunnar Havreki sipar óbein-
leiðis til dagsins mál í 1889, og hann var
kensluborin, suggestivur leikur. Veðurføst
kann hava havt sterkari hall enn Gunnar
Havreki, tí hann viðgjørdi beinleiðis teir
tjóðskaparligu spurningar, sum Føringafelag
skuldi virka fyri. Harafturat stóð spurning-
urin um konufólkaluttøku frammarlaga.
Veðurføst kann við øðrum orðum hava verið
ein radikalur leikur, og tað, sum er til av
honum, kann bert gera fatan okkara av tí,
sum hendi í Føringafelag 1889, fjølbroyttari.
Keldur
1. Dimmalætúng nr. 9, 2.3.1889 bls. 4
2. Sama blað bls. 1.
3. Dimmalætting nr. 10, 9.3.1889 bls. 4
4. Dimmalætting 23. mars 1889.
5. í kassabók Føringafelags eru kr. 68,47 inn-
skrivaðar sum inntøka „Fyri spølini „Veður-
føst“ og „Gunnar Havreki““.
6. Sama grein.
7. Leikurin er prentaður í Rasmus Effersøe
1857-1957. Minnisútgáva. Edw. Mitens gav
út, Tórshavn 1957.
8. Klombrini [ ] eru sett um tað, eg havi fylt út,
har tað t.d. hevur verið ringt at lesa alt orðið.
9. Sitatini eru stava- og orðarætt endurgivin
eftir handritunum. Hvørt leikpartahandrit
hevur sína stavseting, tí hava sitatini ofta
fleiri stavsetingar.
10. Nú er tann stundin..., Tórshavn 1982, bls. 144.
11. Dimmalætting 10.11.1888.
12. Siterað eftir Hans Jacob Debes 1982, men
rættað.
13. Oddvør Johansen hevur sagt frá, at funnist
var at skaldsøgu hennara Lívsins sumri, tí har
er nógv rudding og reingerð. Hildið var, at
hetta vóru ov „triviel“ evni, sí Kvinnutíðindi
nr. 1,1983 bls. 8. Tað veldst júst, um lesarar,
ummælarar o.s.fr. góðtaka, at hesi evni kunnu
verða lýst skaldsliga og hava skaldsliga
merking.
14. Leiklist og annar skaldskapur hevur í nýggj-
ari tíð júst sett ljóskastaran á tað dramatiska
í tí gerandisliga. „Absurdi sjónleikurin" hjá
Ionesco og Beckett lýsir m.a. vanligt prát
millum hjún og vinfólk og vísir á stór drama
í tí.
15. Árni Dahl Bókmentasøga II, 1981, bls. 39-40.
16. Sí Konurák, Tórsh. 1989, har greitt verður
frá tí, sum nakrar konur hildu um blað
hennara.