Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Page 26

25
(1912) i6</2 milj. kr., eða 190 kr. á
mann.
Samgöngur á sjó eru í góSu lagi
hjá þeim, því aö 13 góð gufuskip
lialda uppi feröum meö ströndum
fram og til annara landa (þau liafa
líka veriö 13 hjer sum árin, en má-
ske ekki öll góð). Svo eru járnbraut-
irnar.'Af þeim voru 770 enskar mílur
eöa 1236 km. áriö 1911, og koma þá
195 í b ú a r á hvern km. járnbrauta.
Ekki þóttust þeir samt hafa nóg af
brautum, því aö árið 1910 sámþykti
þingið þeirra járnbrautarlög — um
aö leggja 5 braularálmur, sem virö-
ast vera um 400 km. aö lengd til sam-
ans. Fyrir lagninguna borgar stjórn-
in 35 þús. kr. á hvern km., og auk
jjess leggur hún land til reksturs
brautanna. Þingið samjjykti að taka
3,893,200 dollara að láni, til þess að
koma ]>essu í verk, og er ji>að sem
næst 1//2 milj. kr. Ekkert af þess-
ari viöbót var komiö í not 1911, og
er ekki talið með í brautarlengdinni
jjá. Þessi viðbót jjeirra samsvarar J)ví,
að viö legðum 145 km. langa braut,
og verðum til hennar rúmum 5 milj.
kr. Og samt skulduöu þeir nokkuð
mikið áöur, að ])ví er okkur mundi
j)ykja, og flestallir búa þeir á sjávar-
ströndinni og stunda sjó. Þegar lok-
ic er að leggja j)essar brautarálmur
þeirra, verða 150 til 160 manns um
brautarkílómetrann hjá j)eim.
Jeg vona að j)etta nægi til að sýna
fram á að ekki er verið að gera ó-
sanngjarnar kröfur til íslendinga, þó
farið sje fram á að þeir hugsi til að
leggja eina 500 km. af járnbrautum
í landi sínu, og skal því ekki telja
upp fleiri útlend dæmi. En rjett er
að geta þess, að í flestum löndum
heimsins, öörum en ])eim, sem talin
hafa verið hjer, eru nú sem stendur
fleiri en 200 manns um hvern járn-
brautarkm., og má skifta öllum lönd-
um þessum í tvo flokka. í fyrri flokn-
um eru gömlu menningarlöndin; j)au
eru flest svo j)jettbygð og svo mikið
af mannmörgum borgum í ])eim, að
])au þurfa ekki sem svarar 1 km. af
járnbrautum fyrir hverja 200 manns ;
stærö þessara landa er svo lítil í sam-
anburði viö mannfjöldann, að ekki
útheimtist svo mikið af járnbrautum,
til þess að allir landsmenn eigi við
sæmileg samgöngutæki að búa. Svona
er því líka varið um einstöku hluta
þeirra landa, sem lýst hefur verið, t.
d. ríkiö New-York í Bandaríkjunum.
í hinum flokknum eru flest þeirra
landa, sem eru mjög skamt á veg
komin í menningu; þar er ekki enn
búið að leggja svo mikið af brautum,
sem þarfir landsmanna heimta. í þess-
um flokki eru flest löndin í Afríku
og Suður-Ameríku, og mörg i Asíu,
og svo ísland. Hjer eru nú engar
járnbrautir, en um 87,400 manns; ef
spurt er um hve margir menn sjeu
um hvern járnbrautarkm. á íslandi
sem stendur, verður víst flestum ó-
hægt um svarið, en stærðfræðingar
mundu svara á þá leið, aö hjer sjeu
oendanlega m a r g i r ' m e 11 n
um hvern km.
Nú kann einhverjum að vera for-
vitni á hvort járnbrautarrekstur geti
borgað sig þar sem svona fáir menn
— 200 eða færri — koma á hvern
km.. í Bandaríkjunum eru allar braut-
ir eign einstakra manna eða fjelaga,
og er það kunnugra en frá þurfi að
segja að þær eru ekki reknar með
tapi. Árið 1910 var afgangs rekst-