Ritsafn Lögrjettu - 01.01.1915, Page 40

39
IX.
Besta ráðið.
Besta ráðið til þess að koma járn-
brautum um landið innan hæfilega
langs tima og án of mikillar áhættu er
þ'að, að gera skynsamlega
b y r j u n. Það er meiri sanuleikur en
menn alment halda í málshættinum
okkar, að hálfnað er verk þá hafið
er, þ. e. a. s. ef rjett er hafið.
Jeg hef hjer að framan talað um að
landið þyrfti járnbrautir fyrir 20 milj.
kr., án þess að jeg þó viti að svo
stöddu fremur en aðrir hvort sú tala
er rjett, hvort þessar tvær höfuð-
brautir, austur og norður, kosta þetta
eða eitthvað meira eða eitthvað
minna. Ef alt þetta verk væri ein
samstæða, svo að það yrði að fram-
kvæmast alt i einu, eða gæti ekki
komið í gagn fyr en því væri öllu
lokið, þá skal jeg fúslega játa að
byrjunin væri ekki árennileg. En sem
betur fer er verkið ekki alt ein sam-
stæöa í þessum skilningi. Akureyrar-
brautin og austurbrautin geta hvor
fyrir sig komið að fullu gagni án þess
að hin sje gerð um leið. Austurbraut-
in kostar eitthvað um 4 milj. kr., hin
á að giska 4 sinnum meira. Viðvíkj-
andi austurbrautinni hafa verið gerð-
ar rannsóknir af tveim verkfræðing-
um, hvorum í sínu lagi, og leidd rök
að því, að hún muni þegar á fyrstu
árunum borga rekstur sinn og við-
hald, og máske eitthvað meira, og sje
því ekki annað i hættu þar envextirog
afborgun af stofnfjenu. Viðvikjandi
Akureyrarbrautinni hafa engar slíkar
rannsóknir verið gerðar, en að órann-
sökuðu máli virðist mega fullyrða, að
horfurnar um tekjur af rekstrinum
fyrstu árin eru lakari að því er hana
snertir, heldur en Austurbrautina.
Ekki skal eg segja neitt um það,
hvorrar brautarinnar er brýnni þörf,
því að um það verða menn aldrei
sammála; hver maður finnur mest til
sinna eigin þarfa, og álitur venjulega
að mest liggi á að bæta úr sínum
meinum, og á það ekki síður við um
samgöngubætur en margt annað.
Hvað sem þörfunum líður, þá virð-
ist mjer það vera alveg ljóst, að það
er skynsamleg byrjun, að leggja
fyrst þá brautina, sem kost-
a r 4 s i n n u m m i n n a e n h i n, og
er auk þess líklegri til að gefa af sjer
næglegar beinar tekjur. Hitt væri
auðsjáanlega .óskynsamleg byrjun, að
byggja fyrst dýrari brautina, sem
minni likur eru til að gefi sjálf af
sjer nokkuö upp í vexti af stofnkostn-
aðinum.
Með Austurbrautinni, fyrst um sinn
frá Reykjavík til Þjórsár, vil jeg telja
álmu niður Flóann til Eyrarbakka,
og aðra frá Reykjavík til Hafnar-
fjarðar, og kosta þessar brautir um
4 milj. kr. með þeirri gerð, sem stung-
ið hefur veriö upp á, og með því verði
á efni og’vinnu, sem var í árslok 1913.
Lengdin er um 135 km., og á því
svæði, sem brautirnar liggja um, búa
rjett um 27000 manns, eða 200 menn
fyrir hvern brautarkm., og þarf ekki
að telja Vestur-Skaftafellssýslu með
íil þess að fá þann mannfjölda. Eftir
ameríkskum mælikvarða er því nóg
fólk á brautarsvæðinu til þess að
rjettlæta lagninguna.
En hvernigáþáað framkvæma
þessa skynsamlegu byrjun, munu
menn spyrja. Því svara jeg fyrir mitt
leyti þannig, að sjálfsagt er að fram-