Skírnir - 01.01.1881, Blaðsíða 139

NOREGUR.
139
staðfestumemiírnir og «stoSir þegnfjelagsinso kalla hann fals-
postula aldarinnar og prjedikara böls og byltinga*). Björnstjerne
Björnson hefir á seitíni árum snúizt algjörlega a8 þjóbveldinu,
og haldiö ví8a fyrirlestra um ágæti þess og yfirburSi. Enn
fremur hefir hann bæöi í ræðum og blaSagreinum vilja8 sannfæra
menn um, ab svo margt, sem menn hafa gert aÖ trúargreinum,
eöa hötuÖatriÖum trúar sinnar eptir biblíunni eÖa samþykktum
kirkjunnar væri ekki annaS enn einberar hjegiljur og bjátrúar-
villur. I haust e& var kom bæklingur á prent eplir hann, sem
hann kalla8i: «Af mine Foredrag om Republikken» (Úr fundar-
ræöum mínum um þjóöveldiö), en því hefir veriÖ snaraÖ á
íslenzku**), og mun þegar komiö sumun lesendum «Skírnis» fyrir
sjónir. Hann feröaöist þá til Bandaríkjanna í NorÖurameríku og
hefir veriö þar í vetur, en mest í feröum til ýmissa «ríkja» og
borga, og haldiö þar fundaræöur, er fólk var fyrir af norrænu
eöur Noröurlanda kyni. EfniÖ var sumpart um þjóölíf og þegnlíf í
Noregi og á NorÖurlöndum eÖa stefnu þess, og mark og skapnaÖ
á þeim tíma, setn nú fer í hönd, en sumpart um trúarefni, þar
sem skáldiö lýsti því, hvernig sjer hefÖi tekizt aÖ hverfa meÖ öllu
frá enum kristnu eöa kirkjulegu fræöum, aö-sleppa enum árangurs-
*) í fyrra sumar stóð grein eptir B. Björnson í Vínarblaðinu «Neue
freie Presse* um ráðherraskiptin í Svíþjóð (er Posse greifi tók við
forstöðu ráðaneytisins), og var þar þetta í um konung: «Af tign-
arstigum eru þeir ekki komnir, Bernadotte og hans niðjar. Hann
bjó í lítilli borg á Suðurfrakklandi, flutti mál og seldi peninga á
leigu. Hann var af Gyðingakyni, og ættin ber þess enn merki.
Saga niðja hans er hin frægilegasta og frumkyninu til mesta heið-
urs, en á veldisstólnum hefði þeim orðið það mest til vegs, ef þeir
hefðu betur svarið sig í borgaraættina og samið sig betur enn þeir
hafa gert við þingbundið konungsvald. Oskar konungur annar er
gagntekinn af lotningu fyrir konunglegu ætterni, og finnur til köll-
unar hjá sjer að halda uppi á vorri öld veldisstólinum og altarinu
í þeirra dýrðarljóma. Hann er stórmeistari frímúrara og fullur
vandlætis í því embætti, en allir vita að þessu fjelagi hagar sjerlega
til í Svíþjóð, konungurinn er miðsól þess, því konungur Svía þykir
vera bæði "keisari og páfi prótestanta." •
**) þýðingin eptir Eirík Jóusson; prentuð aptan við «Skuld» IV. árg.
127—135, en með sínu blaðsíðutali.