Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1965, Blaðsíða 34

38
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
og hesta í gröfinni höfðu kumlabrjótar numið staðar, og því voru
hrossbeinagrindurnar óhreyfðar.
2. kuml. Þetta kuml hefur verið verst leikið þeirra allra, því
að jarðýtan hafði farið yfir það. Auðséð er þó, að kumlið hefur verið
með sama sniði og flest hinna, snúið SV-NA, mannsgröf í SV-enda,
hrossgröf til fóta manninum. Af leifum úr mannsgröfinni hefur
ekkert fundizt nema að líkindum fáein mannsbein, sem ruglazt
höfðu saman við beinin úr 1. kumli. Sennilega hefur mannsgröfin
verið rænt. Hrossbeinagrind lá hins vegar óhreyfð til fóta; lend
hestsins hafði snúið til SV, að manninum, hryggur við SA-hlið,
höfuð í NA-enda, fæturnir krepptir við NV-hlið. Ekkert fannst haug-
fé við rannsóknina 1956, en sumarið 1958 fannst gjarSarhringja
og járnnagli ofan á moldum rétt hjá gröfinni, og mun líklega hvort
tveggja vera úr henni. Hringjan er af sömu einföldu gerðinni og
allar aðrar gjarðarhringjur frá Ytra-Garðshorni.
3. kuml er um 3 m austan við 2. kuml. Það virtist í upphafi vera
órænt, en svo var þó ekki. Kumlið var rannsakað nákvæmlega, gras-
rót rutt ofan af öllu steinalaginu, sem ofan á því var, steinarnir
vandlega hreinsaðir og allt síðan mælt inn. Svo vandlega var ekki
að farið um hin kumlin, sem meira voru skemmd af kumlabrjótum.
Grjótlag lá ofan á öllu kumlinu, og voru steinarnir mismun-
andi þéttir (14. mynd). Yfirleitt voru þeir gisnir og aðeins eitt lag,
og væri rangt að nefna þetta grjóthrúgu, en rétt að kalla það frem-
ur strjált, en þó samhangandi einfalt lag af steinum. Grjótbreiða
þessi var um 5 m að lengd og 3 m að breidd, sneri eins og gröfin,
sem undir henni var, SV-NA. Gröfin var undir miðri grjótbreið-
unni, um 3,60 m að lengd og tæplega 1 m að breidd. í vesturenda
var gröfin 65 sm djúp, frá grasrót, 10—20 sm niður í smiðjumóinn,
en í austurenda var grafardýptin aðeins 50 sm og ekkert grafið
ofan í smiðjumóinn. Grafarfyllingin var möl og mold, samanhrærð,
og mjög auðvelt að greina hana frá óhreyfðum jarðveginum í kring,
og sama er að segja um öll kumlin á þessum stað. Það kom í ljós
við uppgröftinn, að kumlabrjótar höfðu farið niður í vesturenda
grafarinnar og gert þar holu, en ekki nema um 50 sm aftur eftir
gröfinni, og var allt að mestu óhreyft þar fyrir aftan, þótt eitthvað
lítils háttar virtist hafa verið hróflað við um miðbik grafarinnar,
þar sem skærin höfðu verið.
1 vesturendanum voru höfuðbeinaleifar úr ungri stúlku, og hjá
þeim fundust tvær sörvistölur úr gleri, önnur gul, tvöföld, hin græn,
tvöföld, báðar smáar. Þarna hefur án efa verið perlufesti, sem