Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1965, Blaðsíða 86
90
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
vitað, að efnin hafa fundizt í Englandi, m. a. í hinni frægu höfð-
ingjagröf í Sutton Hoo frá 7. öld e. Kr., og á ýmsum stöðum í
Þýzkalandi. Nýlega hefur komið í leitirnar smábútur, sem virðist
tilheyra sama flokki; fannst hann í gröf frá fyrri hluta 7. aldar
undir kirkju heilags Dionysiusar í París.8 Allt eru þetta eldri
fundir en á Norðurlöndum.
Dúkarnir þekkjast því í Vestur-Evrópu frá tímabili, sem nær
yfir a. m. k. fjórar aldir. Þeir eru ákaflega fíngerðir og jafnir að
gæðum, bæði spuni og vefnaður. Þráðatalan er breytileg, en ein-
iim
ihíTnáiLíniltóriniiií
3. mynd. Skýringarmynd af hringavaðmáli á
2. mynd. Úr Geijer, op cit.
kennin hin sömu. Dúkarnir bera þess greinilega merki, að um iðn-
aðarframleiðslu sé að ræða, staðlað efni, unnið af faglærðum spuna-
mönnum og vefurum. En hvar var slíkan iðnað að finna?
Áður en þessi spurning verður rædd nánar, skal athugað, hvað
lesa má úr efnunum sjálfum um áhald það, sem notað var við
framleiðslu þeirra. Meðal dúkleifanna frá Bjarkey, svo og á tveim-
ur smábútum frá Kaupangi í Noregi,9 hafa varðveitzt bæði upphafs-
og hliðarjaðrar, og verður því með vissu greint milli ívafs og uppi-
stöðu á þeim bútum (3. mynd). Upphafsjaðrarnir eru spjaldofnir
með gerð, sem kunn er af mörgum vestur- og norður-evrópskum
fornleifafundum frá bronsöld fram á víkingaöld. Eftir lok síðustu
styrjaldar fréttist í fyrsta skipti um slíka upphafsjaðra úr fornleifa-