Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1965, Qupperneq 72

76
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
þau efstu voru laus og eitthvað högguð. Glöggt mátti sjá, að mað-
urinn hafði verið lagður á vinstri hlið nokkuð krepptur um mjaðm-
ir og hné, handleggir báðir hálfkrepptir um alboga og lágu yfir
(og undir) kviðarholið ofan við lærin. Yfir höndum og mjöðmum
hafði legið hella, og hafði hún með þyngd sinni slitið beinin nokkuð
úr réttu samhengi, en síðan hafði hún verið tekin burt eftir að ýtan
hafði þó fært hana eitthvað úr stað. Lega mannsins var augljós
þrátt fyrir alla röskun. Stefnan frá höfði til ilja var um 35° sunnar
en í austur.
í sandinum á móts við alboga mannsins sást vottur af spansk-
grænu, ekki meira en sem svara mundi lítilli bólu eða naglahaus.
Annað haugfé var ekki með beinunum, og þar eð hvergi sást vottur
af ryði og botn grafarinnar var að mestu óhreyfður, verð ég að álíta,
að haugfé hafi ekki verið lagt í þetta kuml.
Beinin lágu alveg niðri á hreinni, smágerðri möl, og vottaði fyrir
grunnri dæld undir þeim. Mold hafði verið mokað að líkinu, og
nú virtist sem þar hafi verið torf, en þar eð bæði var torfkennt
undir og yfir beinunum, held ég, að þetta sé aðeins leifar af róta-
vexti meiri en á öðrum stöðum vegna holdleifanna. Jarðýtan hafði
sem fyrr segir skafið allnærri sandinum á kumlstaðnum, og var
með öllu ógerningur að greina neina gröf, og víst ekki ætla ég, að
hún hafi verið þröng með bröttum hliðum, það hygg ég að hefði
sézt þrátt fyrir röskunina. Trúlegra er, að þarna hafi jarðvegur
verið mjög grunnur vegna nærveru hjallabrúnarinnar (þess vegna
hafi það og verið utan túns). Gröf hafi því orðið ólögulegri, en
hins vegar hafi verið hlaðið kökkum yfir kumlið og lagðar hellur að.
Mér þykir líklegast, að þetta kuml sé frá Syðra-Krossanesi, þó
það sé aðeins um 50 m frá bænum. Að Nyrðra-Krossanesi eru víst
nær 300 m og tvö alldjúp gil á þeirri leið, einnig gæti Syðra-Krossa-
nes hafa staðið þá 10—20 m sunnar án þess hægt væri að segja, að
bærinn hafi verið fluttur.
Þó haugfé vanti, virðist mér samt allur svipur kumls þessa slíkur
að trúlegast sé að það sé úr heiðni, og enda þótt sum beinin séu
ekki mjög fúin, þá geta þau samt hæglega verið svo gömul.
Beinin sýna, að í kumli þessu hefur verið heygður miðaldra
karlmaður, og er beinagrind hans mikið fremur heilleg. En að
sögn Jóns Steffensens hafa þarna slæðzt með fáeinar beinaleifar
af tveimur mönnum öðrum. Sjálfsagt hafa þau verið tínd upp úr
flaginu, og sýnir þetta, að þarna hafa verið að minnsta kosti þrjú
kuml.