Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1971, Page 107

drykkjarhorn eggerts hannessonar
107
hann þó mjög ótrúlegt, þar sem seinni áletrun á horninu sýnir,
að það er komið í eigu alþýðufólks uppi í Harðangri í Noregi þegar
árið 1619.
Nú er það í sjálfu sér mjög ólíklegt, að konungur hafi haft í fór-
um sínum gamalt íslenzkt drykkjarhorn til þess að láta búa sem
gjöf handa Eggerti 1578. Og engin sérstök ástæða er til að gera
ráð fyrir, að slíkar gjafir hafi farið milli konungs og Eggerts. Með
samanburði við önnur verk AE er hins vegar ekki ólíklegt, að
Eggert hafi látið búa hornið í ferð sinni til Hafnar 1578. En víst
er það engan veginn, og ég get ekki séð, að horn Eggerts lögmanns
sé neitt sönnunargagn í því máli, hvar AE vann verk sitt. Eggert
hafði önnur mjög náin sambönd, einkum við Altona, þar sem hann
var að nokkru leyti uppalinn, og þangað fór hann 1580 alfarinn
og dó þar nokkrum árum seinna. Hitt er annað mál, að almennt
talað er vitanlega líklegt, að slíkur höfuðsnillingur sem AE, er auk
þess vann fyrir konung, hafi hvergi haft verkstæði sitt nema í
höfuðborg ríkisins. Þess vegna er líklegt, að silfurverkið á horni
Eggerts lögmanns hafi einmitt verið gert í Kaupmannahöfn, og þá
helzt 1578.
1 lok greinar sinnar drepur Schoubye á þann möguleika, að AE
kunni að vera stimpill meistara, sem kallaður er Elisæus Englend-
ingur og vitað er að var gullsmiður konungs milli 1566 og 1572.
En leyndardómsfullur er þessi merkilegi gullsmiður eftir sem áður.
Mér hefur þótt ómaksins vert að minna á frægan grip, sem eitt
sinn var í eigu Islendinga, í tilefni af grein Schoubyes. Það er
auðséð, að Eggert Hannesson hefur ekki lotið að lágu, þegar hann
valdi gullsmið til að búa horn sitt. Hann hefur kunnað vel að
meta þennan gamla íslenzka grip. Hann hefur farið beint til sjálfs
AE, sem smíðaði fyrir konunginn. Um örlög dýrgripsins fjölyrðir
Schoubye ekki eða reynir að skýra, hvernig á því getur staðið, að
slík konungsgersemi skuli aðeins þrjátíu árum eftir dauða Eggerts
Hannessonar vera komin í eigu óbreyttra sveitamanna uppi í Nor-
egsdölum. En um það mál stendur enn óhaggað það sem Matthías
Þórðarson hélt fram í ágætri grein sinni um Velkenhornið í árbók
Listiðnaðarsafnsins í Osló 1916, að langsennilegasta skýringin á því
er ránið í Bæ á Rauðasandi árið 1579. Þá rændu útlendir reyfarar
feiknum öllum af silfurmunum frá Eggerti Hannessyni, og er þessi
atburður alkunnur. Margur góður gripur hefur þá skipt um eig-
anda með skjótum hætti, og meðal þeirra hefur drykkjarhornið góða
að líkindum verið.