Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1885, Side 7

139
ingur slái eigi hendinni móti þessari ritgjörð; vildi
jeg óska, að hún yrði til þess að vekja eptirtekt manna
á útgáfum Vilhjálms Finsens af Grágás og huga
manna á að fá sjer þær og fræðast af þeim um lög
forfeðra vorra á þjóðveldistímanum. Af Grágás get-
um vjer eigi einungis fræðzt um hag og ástand for-
feðra vorra, skoðanir þeirra og hugsunarhátt á þeim
timum, þá er þeir voru öðrum þjóðum fremri að þekk-
ingu og fróðleik, heldur er jeg viss um, að vjer get-
um einnig haft gagn af hinum fornu lögum við laga-
setningu vora nú á dögum, því að þau voru bæði ágæt
á sínum tfma og framar lögum ýmsra annara sam-
tímis þjóða, enda er margt í þeim svo fagurt, skyn-
samlegt og rjettlátt, að það gæti staðið sem lög fyrir
vora kynslóð og komandi kynslóðir.
II.
Eins og fyr er um getið, 'eru beztu handritin af
Grágás í Kaupmannahöfn. Annað bezta handritið er
Konungsbók, sem Brynjólfur Sveinsson, Skálholtsbisk-
up, sendi Friðriki konungi III. árið 1656, og sem er í
bókasafni konungs; hitt er Staðarhólsbók, er Árni
Magnússon prófessor fjekk að gjöf frá Páli presti
Ketilssyni og hafði með sjer til Kaupmannahafnar.
Árni dó 1730 og gaf áður bókasafn sitt háskólanum í
Kaupmannahöfn og enn frernur meiri hluta eigna
sinna, og skyldi vöxtunum af þeim varið til útgáfu
fornrita og styrktar tveim íslenzkum stúdentum, er
stunduðu fornfræði við háskólann. Árið 1742 var ís-
lenzkum stúdenti, Jóni Marteinssyni að nafni, veittur
styrkur af gjafasjóði Árna Magnússonar. Um þær
mundir var farið að hugsa til að gefa Grágás út. Jón
Marteinsson fór að starfa að því, og safna saman
ýmsu í þeim tilgangi, en bæði átti hann mörgu öðru
að sinna og missti styrkinn eptir nokkur ár, og varð