Réttur - 01.01.1961, Page 85

R E T T U R
85
í röðinni er enginn í vafa um, hvar eigi sér stað, en það er Ghana,
Gullströndin fyrrverandi, sem hlaut sjálfstæði 6. marz 1957.
Ghana telur tæpar 7 milljónir íbúa og er forseti þess Kwame
Nkrumah, einn helzti leiðtogi Afríkumanna í dag. Onnur ný-
lenda, sem losnað hefur undan Bretum, er Nígería, sem öðlað-
ist sjálfstæði 1. október 19ó0. Nígería er fjölmennasta Afríku-
ríkið, telur 3 3 V2 milljón íbúa. Þá má nefna Somali-lýSveldiÖ,
sem að hluta var svokallað verndarsvæði SÞ í umsjá Italíu, en
að öðrum hluta brezkt „verndarsvæði". Somali lýsti yfir sjálf-
stæði 1. júlí 1960, íbúafjöldi þar er tæpar 2 milljónir. — Og er
þá komið að Franska ríkjasambandinu, en í því eru úr þessum
hluta Afríku 14 ríki, sem hlotið hafa inngöngu í Sameinuðu
þjóðirnar.
Samkvæmt stjórnarskránni frá 1946 töldust nýlendurnar í
Afríku hlutar franska sambandsins, Union Francaise. Við þau
skilyrði tókst íbúunum að knýja fram ýmsar réttarbætur í átt
til jafnfréttis, eins og gert var ráð fyrir í stjórnarskránni. A
árunum 1956—57 var svo komið, að nýlendunum var veitt
sjálfstjórn í einstaka málum. Krafa dagsins var orðin algert sjálf-
stæði. Þá var það, að de Gaulle kom fram á sjónarsviðið 1958.
Hann lagði fram nýja stjórnarskrá, eins og kunnugt er, og að því
er tók til nýlendnanna var nafni franska heimsveldisins breytt í
„Franska ríkjasambandið". Samkvæmt því voru aðilarnir sjálfstæð
ríki, að vísu með nokkrum takmörkunum. En þessar takmarkanir
voru m. a. þær, að í höndum æðsm stjórnar sambandsins, þ. e. a. s.
de Gaulle, voru utanríkismál, varnarmál, gjaldeyrismál, sameig-
inleg efnahags- og fjármál og nýting hernðaðarlega mikilvægra
hráefna. Væri ekki um það gert sérstakt samkomulag, heyrðu
dómstólarnir, æðri menntun og samgöngumál einnig undir for-
setann. Það er því ljóst, að ekki var mikið eftir, sem hin svoköll-
uðu ríki gátu verið sjálfráð um.
Allsherjaratkvæðagreiðsla fór fram um þetta mál 28. september
1958. Menn gátu valið um, hvort þeir vildu samþykkja þessa
tilhögun eða kjósa sjálfstæði, sem de Gaulle nefndi „aðskilnað með
öllum hans afleiðingum." Þessar „afleiðingar" voru fyrst og fremst
svipting allrar tæknilegrar aðstoðar af hálfu Frakka, svo og allrar