Réttur - 01.01.1961, Blaðsíða 89
BÉTTUB
89
ingur. Það svarar til þess, að hér á landi væri Vs úr manni, sem
lokið hefði háskólaprófi.
Þingkosningar fóru fram í Kongó s.l. sumar og stóð aðalbar-
áttan milli hins þjóðernissinnaða flokks Lúmúmba og flokks Kasa-
vúbú, sem fór hægar í sakirnar. Aður höfðu Belgar reynt að fá
samninganefnd sjálfstæðishreyfingarinnar til að fallast á, að nytjan
náttúruauðlinda skyldi vera í höndum hinna einstöku héraðsstjórna
í landinu. Þeir vissu sem var, að þeir höfðu í öllum höndum við
væntanlegar héraðsstjórnir í ríkustu héruðunum og mundu geta
komið sínum leppum þar að. A þetta var þó ekki fallizt. Flokkur
Lúmúmba hlaut nauman meirihluta í kosningunum, en stjórnar-
myndum tókst þó á þann veg, að Lúmúmba varð forsætisráðherra,
en Kasavúbú forseti. Stjórn Lúmúmba er hin eina löglega ríkis-
stjórn, sem mynduð hefur verið í Kongó. Hún hlaut þegar einróma
viðurkenningu hins þjóðkjörna þings og síðan traustsyfirlýsingu
þess hvað eftir annað, meðan þingið fékk að starfa. Þetta var
miðstjórn fyrir allt landið, en hin einstöku héröð höfðu aðeins á
hendi stjórn á sérmálum sínum líkt og sýslunefndir hér á landi.
Hafi heimsvaldasinnar óttast sigur Lúmúmba, þá margfaldaðist
sá ótti við valdatöku hans og stofnun lýðveldisins. Þessi maður
neitaði algerlega að beygja sig fyrir hótunum eða múmm í nokk-
urri mynd, heldur ætlaði að leyfa sér að bera hag landsmanna
sinna fremur fyrir brjósti en hagsmuni auðhringanna. Það þykir
ekki góður kosmr á einum forsætisráðherra að dómi heimsvalda-
sinna. Auðhringarnir óttuðust um hinn gífurlega gróða sinn í
hinum geysiauðugu námahéruðum í Katanga og Kasai, enda var
skjótt brugðið við. Leynileg ráðstefna allra helzm fyrirtækja, sem
hagsmunua átm að gæta í Kongó, var haldin í skyndi í Briissel.
Það voru einkum belgísk, bandarísk, brezk, frönsk og v-þýzk
fyrirtæki. Þar var sett það markmið að steypa stjórn Lúmúmba
og stofnaður sjóður til að standa straum af þeim aðgerðum. Þarna
kom fram hin samvirka nýlendustefna, en jafnframt viðleitni
bandarískra fyrirtækja til að skjóta Belgum ref fyrir rass.
Snemma í júlí, nokkrum dögum eftir lýðveldisstofnunina, brauzt
út uppreisn í Kongóher. Kongóhermenn neituðu að hlýða liðs-
foringjum sínum, sem enn voru allir belgískir, því að Kongómenn