Réttur - 01.01.1961, Blaðsíða 87
R É T T O R
87
í Casablanca 3.—7. janúar 1961. En í þeirri ráðstefnu tóku þátt
öll hin raunverulega frjálsu ríki Afríku og lögðu á ráðin til að
vinna gegn nýlendu- og heimsveldisstefnu í öllum hennar mynd-
um og til að vinna að samvinnu og jafnvel stjórnarfarslegu sam-
bandi allra Afríkuríkja. Forystumennirnir benda á, að núverandi
skipting Afríku eigi sér ekki annað en imperíalískar forsendur, en
hins vegar sé Afríkumönnum lífsnauðsyn að standa saman gegn
vélabrögðum heimsvaldasinna. En heimsveldin hafa stuðlað að
því, að sem flest og smæst ríki væru stofnuð, til að fólkið fyndi
síður til hinna sameiginlegu hagsmuna og auðveldara væri að
sá misklíðarefni milli einstakra ríkja.
Imperíalistarnir sitja ekki auðum höndum. Þeir hafa ennþá
herstöðvar víðs vegar um Afríku, og það veitir þeim sterka að-
stöðu. Þá hafa þeir ennþá víðast hvar haldið hinum efnahagslegu
yfirráðum sínum, þrátt fyrir að löndin hafi öðlazt pólitískt sjálf-
stæði, en þá eru löndin ekki sjálfstæð nema að hálfu leyti, ef hið
efnahagslega sjálfstæði skortir. Hins vegar hafa smærri stórveldin
séð, að þeim dugar eklci lengur einum að ætla sér að halda þjóð-
legum frelsishreyfingum niðri. Það sýna dæmin frú Súez og
Alsír. Þess vegna hefur komið til sögunnar svonefnd „samvirk
nýlendustefna", þ. e. a. s. gömlu nýlenduveldin leita á náðir Banda-
ríkjanna og V-Þýzkalands og hleypa þeim inn í „bisnissinn" til
þess að missa ekki allt út úr höndum sér. Á hinn bóginn líta
bandarísku og v-þýzku auðhringarnir á þetta sem ákjósanleg tæki-
færi til að auka áhrifasvæði sín á kostnað hinna gömlu. Það eru
þessar aðstæður, sem fyrr eða síðar munu gera út af við hina
samvirku nýlendustefnu, og því fyrr sem þjóðir Afríku snúast
einbeittari gegn henni.
Hvergi hafa vandamálin og andstæðurnar í Afríku kristallazt
á sama hátt og í Kongó, þ. e. hinni fyrrverandi belgísku nýlendu.
Harmleikurinn þar á sér margar ástæður. I fyrsta lagi hafa evrópsk
yfirráð einna lengst átt sér stað í Kongó, í öðru lagi hefur lands-
fólkinu óvíða verið haldið niðri af jafn miskunnarlausri grimmd,
og síðast en ekki sízt mun Kongó vera auðugast allra landa Afríku
að náttúrugæðum og því mest eftirsjá í að missa það land.
Fyrir svo sem hálfu þriðja ári vissi naumast nokkur maður, að