Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1948, Blaðsíða 11

Hér hafa risið upp myndarlegir kaupstaðir og kauptún.
að meira eða
Sé þessi frásögn rétt, og mér er næst að halda
það, því óljúgfróður var þessi öldungur talinn,
þá er hún Norðmönnum sízt til sóma.
Síldveiðarnar. Þegar Norðmenn byrjuðu síld-
veiðar hér við land 1868, vöktu þær litla eftir-
tekt og svo var fram til aflaáranna miklu 1879
—1881.
Var því fyrst hreyft í blaðinu „Fróði“ 16.
október 1880, sem út kom á Akureyri, að það
sé næsta ótilhlýðilegt og með öllu óþolandi, að
Norðmenn komi hópum saman á vorin, fylli
skip sín síld á fjörðum inni og fari svo, þegar
hausta tekur með fullar hendur fjár, án þess
að leggja eyri í landhelgissjóðinn.
Einnig heyrðust raddir um það í dönskum
blöðum 1881, að veiði í landhelgi við Island væri
einungis heimiluð dönskum þegnum og því rétt
að stemma stigu við veiði Norðmanna. Þessum
aðfinnslum skeyttu Norðmenn engu.
Árin 1882—1883 komu fram og voru sendar
amtmanninum yfir norður- og austuramtinu
allmargar þungorðar kærur út af yfirgangi
Norðmanna. Júlíus Ilavsteen amtmaður lagði
til við ríkisstjórnina, að tveimur lögreglustjór-
um væri með konunglegri umboðsskrá falið að
fara með dómsvald í málum, er snertu brot á
fiskiveiðalöggjöfinni, og skyldi annar sitja í
Suður-Múlasýslu, en hinn í Eyjafjarðarsýslu.
Tillaga þessi, sem stefndi í rétta át-t, kom aldrei
til framkvæmda sökum þess, að hinn 11. sept.
1884 skall yfir veiðiflota Norðmanna á Eyja-
firði á svipstundu að kvöldi nefnds dags eitt-
hvert mesta og örlagaríkasta fárviðri, sem
nefndur floti varð fyrir. Flest veiðiskipin, um
fjörutíu að tölu, fórust eða skemmdust mjög
og varð þetta áfall til þess, að margir norskir
útgerðarmenn. hættu sér aldrei framar til Is-
lands.
En skömrnu fyrir eða um síðustu alidamót
tók aftur að lifna yfir Norðmönnum og 1903
V í K l N □ U R
Flestir slíkir staðir eiga sjónum tilveru sína að þakka
minna leyti.
voru þeir orðnir svo ágengir, að þingmenn Ey-
firðinga, þeir Hannes Hafstein og Stefán Stef-
ánsson, báru fram frumvarp á Alþingi nefnt
ár um ýmislegt snertandi síldveiðar og skyldi
m. a. eftir því skipa eftirlitsmann, einn eða
í'leiri, við hvern fjörð þar sem síld veiddist,
til þess að gæta þess, að lög um síldveiðar o. fl.
væri ekki brotin. Frumvarpið var samþykkt á
Alþingi en synjað staðfestingar.
Ég hefi í fyrri greinum mínum um „Land-
helgi íslands" skýrt frá gremju Norðmanna yfir
lögum nr..27, 11. júní 1911 og lögum nr. 33
frá 1922, og í grein minni „Landhelgisgæzlan
í smásjá" er sagt frá því, hvernig lög þessi enn
í dag eru engan veginn framkvæmd, svo sem
vera ber.
I stuttu máli má um Norðmenn segja sem
síldveiðiþjóð hér við land, að þó við eigum þeim
margt gott að þakka frá fyrri árum, sem kenn-
urum í þeirri list, að veiða síldina, þá hafa þeir
með ágangi sínum fengið kennsluna margfalt
borgaða og meira en það. Engin þjóð hefur
notað tslan(d frekar sem útsker eða nýlendu
við veiðar sínar en Norðmenn hafa gert' og
gera, en á þessu verður nú sem fyrst að binda
enda.
Við erum orðnir þeim jafnfætis um allan
veiðiskap og jafnvel í sumum greinum fremri,
svo sem útgerð togara.
ísland og sjórinn kringum Island á ekki að
vera fótaskinn útlendinga, hvort heldur frænd-
þjóð eða stórveldi á í hlut.
Það, sem hér að síðustu er sagt um Norðmenn
á ekki síður við um Svía.
Þá verður ekki hjá því komizt, að minnazt
nokkuð á Færeyinga, þar sem þeir eru ekki leng-
um „samþegnar" okkar.
Það var fyrst árið 1871, sem þeir konm til
Seyðisfjarðar og þá á eihu skipi, en brátt tók
skipunum að fjölga. Lögðu þeir skipum sínum
3D3