Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1948, Blaðsíða 30

Hinrifc VIII.
Tvær dætur átti Hinrík VII., Margréti og Maríu. Varð
Margrét kona Jakobs IV. Skotakonungs, en María gift-
ist frönskum prinsi og síðar enskum aðalmanni. (Grey).
Geta má þess hér til glöggvunar, að sonur Margrétar
var Jakob V. Skotakonungur, og gat komið til þess,
að hann hefði orðið Englandskonungur, að látnum son-
um Hinriks VII. og þeirra niðjum karlkyns. En þegar
hér er komið sögunni, var Jakob VI. ekki fæddur, og
hann lézt á undan Hinriki VIII., móðurbróður sínum.
Dóttir Jakobs VI. og einbirni, var María Stúart Skota-
drottning. Einn niðja Maríu Hinriksdóttur VII. var
Jane Grey, sem var látin taka sér drottningartign að
látnum Játvarði VI., syni Hinriks VIII. En það var
gagnstætt erfðalögum þeim, sem Hinrik VIII. setti, og
síðar verður vikið að. Jane Grey ríkti í 11 daga. Var
hún þá handtekin, dæmd til dauða og hálshöggvin. Er
Tudorættin rakin hér vegna ógna þeirra styrjalda, sem
yfir þóttu vofa, síðar meir, ef Hinrik VIII. ætti ekkert
afkvæmi karlkyns á lífi. En meðan Hinrik VII. var á
lífi og tveir lifðu konungssynirnir, Arthur og Hinrik,
þótti vel horfa um erfingja ensku krúnunnar.
Þegar Hinrik VII. var konungur á Englandi réði
fyrir Spáni Ferdinand, kendur við Aragóníu og lsa-
bella kaþólska, drottning. Var uppgangur þeirra þá
sem mestur. Höfðu þeir þá hnekkt valdi Mára á Spáni.
Konungunum, Ferdinand og Hinriki, þótti ríkjum sín-
um mundi mikil stoð í því, ef tengdir tækjust með þeim.
Var stofnað til ráðahags milli barna þeirra, Arthurs
prins af Wales og Katrínar, sem jafnan er kennd við
Aragóníu. Voru þau þá börn að aldri er þau voru gef-
in í hjónaband, en sænguðu saman, er þau höfðu aldur
til. En nú deyr prinsinn af Wales, Katrín verður ekkja
og böndin við Spán bresta.
Hinrik konungur tók nú fast að eldast og ekki um
nema einn rikisarfa að ræða, yngri soninn, Hinrik.
Hann hafði verið settur til mennta og var hann klerk-
lærður. Má marka lærdóm hans af því, að hann samdi
síðar varnarrit fyrir páfa en gegn Lútheri. Hlaut hann
fyrir það titilinn: Defensor fidei, eða verndari trúar-
innar. Bera Englandskonungar þann titil enn þann dag
í dag, svo sem meðal annars ma sjá á enskum peningum.
Þegar fram liðu stundir og Hinrik konungsson skyldi
fá sér staðfestu, vildi faðir hans og þó einkum Ferdin-
and Spánarkonungur endumýja tengdirnar þannig, að
ríkisarfi Englands gengi að eiga Katrínu ekkju bróður
síns. En sá var ljóður á því ráði, að eftir kirkjunnar
lögum lá fortakslaust bann við því, að maður gæti
kvænst ekkju bróður síns. Konungunum var þetta á-
hugamál, vegna stjórnmálaviðhorfs í Evrópu, sem ekki
verður hér rakið. Ferdinand mátti sín mikils hjá páfa,
eins og síðari Spánarkonungar. Fékk hann því áorkað,
að páfi veitti undanþágu um hjónaband þeirra Katrínar
og Hinriks. Hinrik var lærður í lögum kirkjunnar, eins
og áður er sagt. Lét hann bera fram mótmæli gegn
þessari undanþágu og taldi, að sjálfum páfanum væri
ekki heimilt að veita undanþágu um það, að maður
kvæntist ekkju bróður síns. Eru þessi mótmæli Hin-
riks, gegn undanþáguveitingu páfa, merkileg og í sam-
ræmi við afstöðu hans í skilnaðarmáli hans og Katrínar,
sem síðar segir. En faðir hans og Ferdinand fengu því
þó ráðið, að Katrín og Hinrik gengu að eigast árið
1506(?). Hinc illæ lacrymæ. (Þaðan hrynja tárin).
Katrín frá Aragóníu.
Hinrik konungur VII. dó árið 1609 og kom Hinrik
sonur hans þá til valda, hinn áttundi með því nafni.
Hann var þá ungur. Fóru ráðgjafar hans mjög með
völdin á fyrstu ríkisstjórnarárum hans, Wolsey kardin-
áli og margir fleiri mætir menn. Sjálfur var Hinrjk
oft í hernaði á þeim árum. Vel fór á með þeim Katrínu
og Hinriki. Eignuðust þau 4 börn á fyrstu hjúskapar-
árum sínum, tvo sonu og tvær dætur. Þrjú þeirra
dóu ung, en ein stúlka lifði, María, síðar Englands-
drottning, og jafnan síðan nefnd Blóð-María. Hún gat
ekki erft ríkið eftir föður sinn, eins og áður er sagt.
Horfði nú til vandræða um ríkiserfðirnar, ef Hinriks
missti við. Mönnum voru ekki úr minni liðnar höx-m-
ungar Rósastríðsins. Var ráðgjöfum konungs það ljóst,
og Hinrik sjálfum, að ef konungur félli frá, án þess
að eiga löglegan ríkisarfa, þá mundu afkomendur (karl-
ar) ættanna frá Rósastríðinu rísa upp og hefja tilkall
til krúnunnar. Mundi þá allt England í einu ófriðar-
báli. Var þó allt látið kyrrt í fyrstu, ef ske kynni að
Hinrik eignaðist enn einn son með Katrínu. En er það
þótti þrautreynt, að barneignum Katrínar væri lokið,
322
VÍKINGUR