Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1948, Blaðsíða 9

Með stofnun Eimskipafélags Islands var stórt spor stigið til að tryggja aðflutninga til lamdsins í styrjöld og á
friðartímum. —. Eitt af skipum E. /.
á stóð, fiskurinn einatt ónýtur, því að hús vant-
aði til að geyma hann í, en lýsinu varð að hella
niður, þar eð nægar tunnur voru ekki til.
Þrátt fyrir þetta kærðu hörkramarar það fyr-
ir konungi nálægt 1755, að Islendingar vænt
mjög latir við sjósókn.
Menn skyldu nú hafa ætlað, að kaupmenn
hefðu ekkert látið vanta, er þurfti til góðs sjáv-
arútvegs. En það var öðru nær en svo væri.
1757 var sett nefnd manna til að rannsaka á-
greininginn milli kaupmanna og Skúla landfó-
geta Magnússonar, og kom það þá í ljós, að ekki
fengist hjá þeim timbur, er nýtilegt væri í árar
og væn skip, svo sem áttæringa. Önglar og færi
er þeir flytti væri lýtt nýt, en hamp vantaði í
veiðarfæri.
Þegar svo var ástatt með öllu móti sem nú
hefur verið talið, var engin furða þó fiskveið-
um hnignaði og að þær væri í alla staði í bág-
bornu ástandi, enda fundu nú helztu menn
landsins og stjórnin sjálf til þess að svo var í
raun og veru“.
Og það vildi nú svo vel til, að „helztu menn-
irnir“ voru í þetta sinn engar linleskjur, heldur
afburðamennirnir Skúli Magnússon, landfógeti
og Jón Eiríksson, konferensráð. Enda tókst
þeim að sauma svo að hörkrömurum og stíga
svo fast á háls þeirra, að ekki einungis þeir
misstu verzlunina fyrir illa breytni sína, heldur
var verzlunin árið 1786 látin laus hér á landi
við alla þegna Danakonungs.
Hvernig hafa íslendingar tekið gfirgangi út-
lendinga um útgerð og verzlun?
Það hefur ávallt verið gæfumerki íslenzku
þjóðarinnar, að hún hefur átt menn á örlaga-
stundum, sem varið hafa réttindi hennar og
þjóðin fylgt þeim býsna vel, þegar á reyndi og
í krappann var komið.
Sést það á viðureigninni við hina útlendu
fiskimenn og kaupmenn og skulu hér nokkur
dæmi nefnd.
Piningsdómur.
Þegar Hans Danakonungur hafði samið svo
1490, bæði við Englandskonung um að Eng-
lendingar hefðu fullkomið leyfi til að verzla og
fiska við Island og við Hamborgara að sama
gilti fyrir þýzka kaupmenn, sem konungsbréf
hefðu, þá reis upp hirðstjórinn Diðrik Pining
og með honum lögmenn báðir og lögréttumenn
allir á Alþingi nefnt ár og dæmdu dóm þanir,
sem Piningsdómur er nefndur. Með honum eru
samningar konungs að engu hafðir, en úrskurð-
VÍKINGUR
3D1