Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1948, Blaðsíða 32

Anna Boleyn.
telja síðari hjónabönd Hinriks ógild og börn hans í
þeim óskilgetin.
Hinriki fórst vel við Katrínu. Hún fékk miklar jarð-
eignir og stórfé til lífsviðurværis.
Anna Boleyn.
Að loknum margra ára skilnaðarþrengingum gengur
Hinrik að eiga enska aðalsmey, Önnu Boleyn. Má víst
satt telja, að þau hafi átt vingott saman áður en þau
komu í hjúskap. Hinrik var þá á bezta aldri, og er eigi
hægt að telja tilhugalíf hans og Önnu nokkurn sér-
stakan vott um hneigð Hinriks til kvenna, úr því ekk-
ert kemur annað til, en öldin þó spillt.
Ráðgjafar konungs og allur landslýður, utan ramm-
kaþólskir menn, fögnuðu mjög þessu kvonfangi Hin-
riks. Var mikið um dýrðir í Lundúnum, er Anna var
krýnd, svo að enn er vitnað til farar þeirra konungs-
hjóna ofan Themsá, og likt til hennar um íburð og
skrúð og fagnaðarlæti, er sams konar athafnir fara fram
nú á dögum. Höfðu þau Hinrik og Anna glæsilega hirð
um sig, enda oft glatt á hjalla þar. Var von til þess,
því dauft hafði verið í hallarsölunum meðan á skiln-
aðarþrasinu stóð. Biðu menn með óþreyju, hversu nú
mundi fara um ríkiserfðirnar. Anna varð skjótt barns-
hafandi og má óhætt fullyrða, að sjaldan hafi alþjóð
manna beðið eftir því með meiri eftirvæntingu, hvort
fæðast mundi sonur eða dóttir. Gekk margur hljóður
heim til sín, kvöldið það, sem fallbyssurnar tilkynntu
að Anna drottning hefði eignazt dóttur. Það var Elísa-
bet. Þótti þá ekkert til hennar koma, þótt annað yrði
síðar, því ekki var hún arfgeng til ríkis. Biðu menn
nú þess, að betur tækist næst. En þá fór að kvisast,
að Anna veitti öðrum þann rétt, sem konungur átti
einn. Barst þetta til eyrna ráðgjafanna. Sáu þeir, sem
rétt vai', að ekki stoðaði þótt Anna eignaðist son, ef
vafi léki á um faðernið. Settu þeir út verði til þess að
hafa gát á drottningu, og var hún staðin að hjúskapar-
broti. Anna var hneppt í fangelsi og mál höfðað gegn
henni. Var brot hennar sannað, og hún dæmd til dauða
og hálshöggvin. Átti Hinrik konungur engan hlut að
málinu, utan þann, að hann var neyddur til að undir-
skrifa dauðadóminn. Tók hann sér það mjög nærri og
var vart mönnum sinnandi. Hefur enginn orðið til þess
að halda því fram, að Hinrik hafi um þær mundir
hugað á annað kvonfang.
Jane Seymour.
Iíjó nú enn í sama fari. Hinrik átti tvær dætur, en
hvorug þeirra gat erft krúnuna. Hinrik konungur var
kominn á fimmtugsaldur og þótti ráðgjöfum hans, sem
engin bið mætti á því verða, að hann kvæntist á ný.
Var vart höfuðið fokið af bol Önnu Boleyn, þegar ráð-
gjafar konungs tóku að knýja hann til kvonbæna. Hin-
rik færðist fyrst undan í flæmingi, en þar kom, að
hann gekk að eiga unga aðalsmey, Jane Seymour. Tókst
með þeim ástúðlegt hjónaband, en þau voru stutt sam-
an. Dó drottning af barnsförum eftir rúmlega árs
hjónaband, en barnið lifði. Það var sonur, Játvarður,
síðar konungur, hinn sjötti með því nafni. Hinrik treg-
aði Jane Seymour alla ævi, og í banalegunni bað hann
þess, að hann yrði grafinn við hlið hennar.
Konungi var það harmléttir, að hann hafði eignazt
son, og ráðgjafarnir og allur landslýður gladdist yfir
því, að nú lék ekki lengur á tvennu um það, hver til
valda kæmi eftir Hinrik. Skjótt bar þó skugga á gleð-
ina. Konungssonur var ákaflega pasturslítill, síveikur
og oft tvísýnt um líf hans. Tóku ráðgjafarnir enn að
ræða það, að ekki væri vel fyrir ríkiserfðunum séð.
Þótti þeim veldi Tudoranna hanga á veikum þræði, þar
sem þessi veiklaði sonur var. Óttinn við borgarastyrjöld
og erfðadeilur var enn meiri en áður, eftir að ríkis-
kirkja var sett á stofn. Þótti ósýnt, hvernig um hana
mundi fara ef ný konungsætt kæmi til valda, en ráð-
gjafarnir voru mótmælendatrúar og létu sér annt um
vöxt og viðgang ríkiskirkjunnar, eins og konungur
sjálfur. Þegar hér er komið sögunni, vofðu yfir trúai'-
bragðastyrjaldir á meginlandi Norðurálfunnar. Hafði
mótmælendatrú breiðzt óðfluga út, en nú hugðust ka-
þólskir að brjóta mótmælfendatrúarmenn á bak aftur.
Aftur á móti fóru orð milli þjóðhöfðingja í löndum
mótmælenda, um að standa saman. Mestur styrkur
þeirra var í Norður-Þýzjkalandi og á Englandi.
Anna frá Cleve.
Ráðgjafar Hinriks VIII. vildu treysta sem bezt sam-
band við þýzka höfðingja, en þá voru mörg smáríki á
Þýzkalandi, eins og lengi síðan. Fannst þeim bezt til
fallið, að konungur gengi að eiga þýzka furstadóttur.
Varð Anna, dóttir hertogans af Cleve, fyrir vali þeirra.
Komu ráðgjafarnir síðan á konungsfund og færa þess-
ar ráðagerðir í tal við hann. I fyrstu aftók Hinrik með
öllu að verða við tilmælum ráðherranna, en þeir héldu
324
V I K I N G Ll R