Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1948, Blaðsíða 22

Fílaskyttan
- SAGA UM ÁSTIR OG ELDHEITT BLÖÐ -
Við höfðum siglt fjóra daga frá Ríó áleiðis til
New York og vorum staddir á breiddargráðu,
sem minnti einna helzt á bakarofn. Hljómsveitin
lék uppi á farþegapallinum. Allir, sem vetlingi
gátu valdið, höfðu leitað upp á þilfarið til að
anda að sér kvöldsvalanum, og þaðan glóði á
pípur og vindlinga farþeganna, eins og log-
andi augu í myrkrinu.
Við höfðum byrjað samræðurnar á því að
tala um hjónabönd, — skipstjórinn, skipslækn-
irinn og nokkrir farþeganna, allt karlmenn,
staddir í reyksalnum, — við ræddum ekki um
hjónabönd sem slík, heldur miklu fremur það,
hve ungir menn voru fíflskir í ástamálum, og
um þá furðulegu ástríðu, sem eitt augnatillit
eða raddbrigði kvenna gátu vakið hjá karlmann-
inum og í einni svipan breytt lífi hans í himna-
ríkissælu eða helvítiskvöl.
Það var Fernald; kraftalegur verkfræðingur
frá New York, sem kom af stað umræðunum.
Hann sagði: — Það er í senn heilbrigt og óhjá-
kvæmilegt, að ungir menn gifti sig, en hitt er
kjánaskapur að verða ástfanginn við fyrstu sýn
og steypa sér kollhnýs inn í hjónabandið. . . .
Það græðir enginn á því, nema lögfræðingarnir.
Hvað er hjónabandið annað en félagslegt sam-
starf? Hví skyldi karlmaðurinn ekki velja sér
maka með sömu kostgæfni og alúð og hann beit-
ir við verklegar framkvæmdir?
— Við getum líkt hjónabandinu við einskonar
fjármálaráðstefnu, sagði skipstjórinn þurrlega.
— Alveg rétt, sagði verkfræðingurinn, — þá
mikilvægustu í lífi karlmannsins. En hann ætti
ekki að hirða um slíkt fyrr en hann er orðinn
það lífsreyndur, að hann geti ávaxtað líf sitt
með öryggi og festu. Þá fyrst ætti hann að fara
að Iíta í kringum sig, og þegar hann kynnist svo
stúlku, sem hæfir honum, þá á hann að leita
ástar hennar vitandi vits og með fullri skyn-
semi, en ekki stútfullur af billegri rómantík úr
reyfurum og kvikmyndum. Ég er ekki að níða
ástina í sjálfu sér. En helmingurinn af þessum
fljótaskriftarhjónaböndum er ekki heldur
sprottinn af ást.
Skipslæknirinn, sem enn hafði ekkert lagt
til málanna, kveikti í pípu sinni og leit til verk-
fræðingsins með hæðnisglampa í hvössum, gáfu-
legum augunum. Hann hafði eytt æskuárum sín-
um í Mið-Afríku og síðan siglt í hitabeltinu ár-
um saman.
Hann tók rólega til máls:
— Jæja, herra verkfræðingur, svo þér álítið
að þér getið líkt hjónabandinu við einskonar
verzlunarsamninga ?
— Já, ég á við, sagði verkfræðingurinn dá-
lítið hikandi, að það séu einungis kjánar, sem
falla fyrir fyrstu lagjegu snoppunni, sem þeir
sjá. Flestar stúlkur vilja giftast. Það er karl-
maðurinn, sem á að velja og hafna. Og hann
getur engum kennt um, nema sjálfum sér.
—Ég dáist að sjálfsáliti yðar, sagði skips-
læknirinn. Við vissum, að hann var ógiftur. —
Ég er að vísu aðeins áhorfandi að leiknum, en
áhorfandinn er oft glöggskyggnari en leikend-
urnir sjálfir, og ég hef verið áhorfandi að mörg-
um ástarsjónleiknum um dagana. Að mínu viti
hafið þér gleymt mjög mikilvægri staðreynd:
hinum duldu öflum lífsins sjálfs. Þau eru köld,
miskunnarlaus, óútreiknanleg og snerta ekk-
ert skynsemina. Ég man eftir fílaskyttu, Doyle
að nafni, sem ég kynntist í Afríku. Hann minn-
ir mig á yður. Hann var enginn kvennavinur.
Hann forðaðist konur. Hann þóttist einnig geta
verið fullkominn herra yfir sterkustu ástríðu
allra manna.
Það varð stundarþögn. Mennirnir færðu sig
nær lækninum, þeir vissu, að nú myndi hann
segja þeim eitt af hinum mörgu ævintýrum sín-
um.
— Hvernig fór fyrir honum? spurðu þeir
hver í kapp við annan.
— Langar ykkur að heyra það?
Eftirvæntingarfullt muldur: — Jú, jú, endi-
lega.
Og hér kemur sagan, sem skipslæknirinn
sagði:
— Fort Ross er á brezka nýlendusvæðinu. Það
er hafnarbær, sem er miðstöð allrar verzlunar
314
VIKINGUR