Samvinnan - 01.10.1933, Page 46

268
S A M V I N N A N
fylgja þeim skrifstofubákn og erfið og flókin bókfærsla,
enn má því við bæta, að þær safna óhemjufé undir yfir-
ráð ríkisins, sem það getur freistazt til að nota miður
vel, og loks er sá annmarkinn, sem ýmsir hagfræðingar
telja varhugaverðastan þeirra allra, og hann er sá, að
þær vinna á móti og hindra stundum algerlega sparnað-
arstarfsemi einstakra manna. í stað þeirrar starfsemi,
sem getur verið næsta margvísleg, er neytt upp á menn
þeirri eigingjörnustu sparsemi, sem til er, að safna líf-
eyri, til þess að hirða af honum vextina síðar, en sjá
andrei höfuðstólinn1).
Sérstöðu í þessu efni hafa sænsku lögin um elli-
styrkstryggingar, frá 1913. Tryggingin er eftir þeim
skyldubundin, ekki aðeins fyrir verkamenn og aðra í
annarra þjónustu, heldur fyrir alla þegna ríkisins á aldr-
inum 16—66 ára2).
Við 67 ára aldur eða fyrr, ef um algerða fötlun frá
vinnu er að ræða, fæst styrkur, sem nemi 30% fyrir
karlmenn og 24% fyrir konur af fé því, sem greitt hefir
verið samtals í iðgjöldin, en þau eru mishá, og fer það
eftir því, hve miklar eru árstekjur þeirra, sem tryggðir
eru. En þegar þessir styrkir nægja ekki fötluðum mönn-
það er augljóst, að ef sparifé verkamanna gengur í það,
að safna þeim lifeyri fyrir ellina, þá missist það fé, þegar
hann deyr og verður ekki að neinu gagni íyrir ættingja hans.
Ef það væri aftur á móti notað ti! þess að kaupa fyrir það
verðbréf, jarðarskika eða hús, þó ætti féð að vera til eftir
dauða eigandans, enda þótt það gæfi lægri vexti en lífeyrinum
nemur. það er því varhugavert íyrir löggjafann að hvetja menn
til þess að nota sparifé sitt á þann hátt, sem fyrr var nefndur,
en meina þeim að verja því á annan veg.
Frönsku lögin leyfa verkamönnum þann möguleika, að
nota vissan hluta af iðgjöldum sínum á ýmsar. annan hótt en
til þess að tryggja sér lífeyri, svo sem til þess að kaupa sér
líftryggingu eða jörð eða hús.
2) Aðeins þeir, sem styrks njóta af ríkisfé eða almennum
styrktarstofnunum, og þeir, sem eru fatlaðir frá vinnu fyrir
fullt og allt, eru undanþegnir því, að greiða iðgjöld til þess-
arar tryggingar.