Andvari - 01.03.1969, Side 59

ANDVARI
LJÓS ÚR AUSTRI
57
úr með hliðstæðum áletrunum. Nöfn eins og Erek, Akkad og Llr fengu líf og lit.
Fræðimenn voru nú komnir á slóðina, sem þeir s\'o röktu til Sínearlands, sem nú
nefndist Súmer.
Babylon og Assyría voru mikil menningarríki á sinni tíð, og er margra af kon-
ungum þeirra getið bæði í Ritningunni og almennri sögu. Fornleifarannsóknir
bafa staðfest vitnisburði um þá. Sargon, konungur í Akkad, braut undir sig allt
landflæmið vestur að Miðjarðarbafi um 2300 f. Kr. Hammúrabi var frægur her-
konungur og skipulagsmaður mikill. Hann myndaði miðstjórn í þeim ríkjum,
sem lutu bonum. Eins og fyrr er getið, samdi bann mikinn lagabálk, sem talið
er, að Móses hafi baft til hliðsjónar, er bann samdi löggjöf þá, sem við hann er
kennd, öldum síðar. En ártal Hammúraba er talið um 1700 f. Kr. Þá kemur
Nebúkadnesar II mjög við sögur. Hann færði ríki sitt alla leið vestur að landa-
mærurn Egyptalands og tók Jerúsalem herskildi árið 586 f. Kr. Stóð Babyloníu-
ríki með bvað mestum blóma á bans dögum. Um síðir brutu Persar allt þetta
landflæmi undir sína stjórn, og var Daríus, nefndur „binn mikli“, á meðal frægra
Persakonunga (515 f. Kr.). Er bans getið bér vegna þess, að bann reisti sjálfum
sér merkilegan minnisvarða, sem var fornleifafræðingum lengi mikil ráðgáta. Er
hér átt við svo nefndan Behistunklett, fjallstind, sem gnæfir við hirnin meðfram
þjóðveginum skammt frá Babylon. Auðvitað reisti hann ekki fjallstindinn, en á
sléttum fleti hans, sem snýr að veginum, lét hann höggva mynd eina rnikla til
að hrósa sigri sínum yfir uppreisnarmanni nokkrum, sem Gaumta nefndist, og
flokk manna, sem fylgdu honum. Á myndinni krýpur Gaumta þessi franími fyrir
Daríusi, sem stendur öðrum fæti á hálsi bans. En á bak við Gaumta standa flokks-
foringjar hans í röð, bundnir saman með reipi um hálsinn. Áletrunin á grunni
mvndarinnar er skráð á þremur tungumálum: fornpersnesku og tungumálum
8. ka —
9. ninda —
10. ku —
11. a —
12. nag —
13. du —
14. Mushen —
15. ha —
16. gud —
17. áh —
18. se —
— — — höfði og munni — þýðir munnur, einnig að tala.
— — — undirshál eða dalli — þýðir matur, einnig að borða.
— — — munni og fláti — þýðir að drekka.
— — — á, eða læk — þýðir vatn.
— — — mannshöfði og vatni — þýðir þorsti, einnig svölun.
— —- — fæti á göngumanni — þýðir að fara, einnig að standa.
— — -—■ fugli — þýðir fugl, einnig að fljúga.
— — — fiski — þýðir fiskur, einnig að fiska.
— — — uxa — táknar naut, einnig að vera heimskur.
— — kú, táknar nautpening, einnig mjólk.
— — — hyggstöngli, táknar hygg eða hafra, einnig frjósemi jarðar.
Það er athyglisvert, að í næsta dálki er þessum myndum snúið á ýmsa vegu til þess að tákna
ýmiss konar blæhrigði í hugsun.