Andvari - 01.03.1969, Page 89

ANDVARI
ALDARÁRTÍÐ KRISTJÁNS FJALLASKÁLDS
87
Björg dóttir hans, sem hennd er við bæinn Kílakot, var frábærlega vel hag-
orð. Sonarsonur hennar var rithöfundurinn heimsfrægi, Jón Sveinsson, er nefndi
sig Nonna. Þórarinn Sveinsson sháld í Kílakoti var 3. maður frá Sveini, og hinn
listfengi rithöfundur séra Sveinn Víkingur 4. maður. Kristján skáld frá Djúpa-
læk er af ættbálki Sveins á Hallbjarnarstöðum. Kristján Olason frá Húsavík, sem
bókin Ferhenda er eftir, er 4. maður frá Sveini á Hallbjarnarstöðum. Sá Kristján
hefir að mínu áliti sannað með þessari bók sinni manna bezt, hvað hið fyrirferðar-
litla form ferhendunnar getur rúmað mikinn og djúptækan skáldskap, þegar af
list er á haldið. Ekki virðist mér þurfa mikla glöggskyggni, til þess að sjá, að þar
er á ferð skyldleiki við þann, sem orti ferhenduna:
Yfir kaldan eyðisand
einn um nótt ég sveima.
Nú er horfið Norðurland,
— nú á ég hvergi heima.
Víðs vegar í þjóðfélaginu er að finna ritsnjalla og margvíslega listgáfaða
frændur Kristjáns Jónssonar. Sumir eru einnig áhrifamenn í félagsmálum og
stjórnmálum. T. d. voru þrír síðustu alþingismenn í Norður-Þingeyjarsýslu-kjör-
dæmi frændmenn hans: Benedikt Sveinsson, faðir núverandi forsætisráðherra,
Björn Kristjánsson á Kópaskeri og Gísli Guðmundsson.
Foreldrar Kristjáns Jónssonar eignuðust þrjú böm í hjónabandi sínu: Fyrsta
barnið 1835 var stúlka, Elín Margrét, sem dó á fyrsta ári. Annað barnið fæddist
1839. Það var Björn, sem varð merkur maður bæði hérlendis og í Ameríku.
Þriðja barnið var svo Kristján fæddur 1842.
Fjölskyldan fluttist frá Krossdal að Auðbjargarstöðum í sömu sveit. Þar dó
Jón, faðir Kristjáns, þegar drengurinn var ekki nema 5 ára gamall. Var það
óbætanlegt áfall, því hann hafði verið ástríkur heimilisfaðir, „góður maður og
guðrækinn".
Ekkjan baslaði áfram við búskapinn á sama stað, en greip svo til þess úrræðis
eftir tvö ár að giftast vegna efnahagsástæðna að talið er. Helzta tiltæk heimild
um uppeldisár Kristjáns er ritgerð eftir Björn bróður hans í eftirmála við ljóð-
mæli Kristjáns, er sonur Björns, séra Björn B. Jónsson, gaf út í Washington 1907.
Þar segir:
„Kristján var óvenjulega hráðþroska í æsku bæði andlega og líkamlega. Hann
gekk og talaði ársgamall. Fimm eða sex vetra var hann allvel læs og kunni þá
þegar mikið af sögum, vísum og versum, sem hann oft þuldi upp úr sér og baj: