Andvari - 01.03.1969, Page 134

132
GYLFI Þ. GISLASON
ANDVARJ
Vestur-Evrópu. Öldum saman liafa Vestur-Evrópuþjóðimar verið aðalviðskipta-
aðili íslendinga, og við þær þjóðir hafa íslendingar ávallt haft náin samskipti á
sviði stjómmála- og menningarmála. Þróunin í viðskiptamálum Vestur-Evrópu
hefur á síðari árum orðið með þeim hætti, að viðskipti íslendinga við þessar
þjóðir hafa verið að torveldast. Varðandi hugsanleg tengsl íslands við viðskipta-
bandalögin í Vestur-Evrópu er það sérstakt vandamál, að þau hafa haft tollfrjálsa
og haftalausa verzlun með iðnaðarvörur að höfuðmarkmiöi, en hins vegar ekki
tryggt viðskiptafrelsi á sviði sjávarafurða. Aöild íslands að viðskiptabandalögun-
um mundi því opna hinn litla íslenzka markað fyrir iðnaðarvörum frá Vestur-
Evrópu, án þess að Vestur-EvrópumarkaÖurinn opnist algerlega fyrir íslenzkum
sjávarafurðum. AS því er Efnahagshandalagið snertir gera reglur þess um gagn-
kvæm atvinnuréttindi, fjármagnsflutning og flutning á vinnuafli ókleift fyrir ís-
lendinga að gerast þar fullgildur aðili. En þrátt fyrir þau vandamál, sem við er
að etja í sambandi við tengsl íslands við EFTA, hefur Alþingi fyrir fáum dögum
heimilað ríkisstjórninni að sækja um aðild að EFTA í því skyni, að kannað verði,
með hvaða hætti ísland gæti þar orðið aðili, og hefur umsóknin nú veriÖ afhent.
Er þetta ekki aÖeins gert til þess að gæta viðskiptahagsmuna íslands við EFTA-
löndin og auka þau, heldur ekki síÖur til þess að varÖveita stjórnmálaleg og menn-
ingarleg tengsl íslendinga við þær þjóðir Vestur-Evrópu, sem þeir hafa öldum
saman haft nánust tengsl við og vilja áfram eiga samstöðu með.
Til þess að geta séð vaxandi mannfjölda fyrir síbatnandi lífskjörum er auð-
vitað ekki nóg, að náttúruleg og tæknileg skilyrði séu fyrir hendi í landinu og
markaðsskilyrði erlendis. Stjórn efnahagsmála innanlands þarf einnig að vera
með þeim hætti, að sívaxandi framleiðni sé tryggð. Síðan á styrjaldarárunum
hefur Island verið það land Vestur-Evrópu, þar sem verðbólga hefur verið mest
og þrálátust. Hún hefur reynzt lífseigari öllum þeim átta ríkisstjómum, sem veriÖ
hafa við völd síðan í stríðinu, og hún hefur reynzt erfiðasta viðfangsefni þeirrar
ríkisstjórnar, sem nú er við völd. Verðbólgan hefur staðið af sér bæði frjálslynda
stefnu í efnahagsmálum og haftastefnu. Hún hefur orðið yfirsterkari hægri sinn-
uðum ríkisstjórnum og vinstri sinnuÖum og jafnvel þeim, sem hafa reynt að
leggja á hilluna þau deilumál, er venjulega skipta mönnum til vinstri og hægri,
til þess að geta helgaÖ sig því verkefni að koma á heilbrigðum jafnvægisbúskap,
án verðbólgu og án halla í utanríkisviðskiptum, en það hefur núverandi ríkis-
stjórn reynt að gera. Verðbólgan er enn meginvandamál íslenzkra efnahagsmála.
Hún er orðin hluti af efnhagskerfinu, allt að því þáttur í þjóðlífinu. Rætur
hennar standa djúpt, og ekki verður unninn bugur á henni nema samfara djúp-
tækum þjóðfélagsbreytingum. En margt bendir til þess, að þessar breytingar séu
smám saman að verða. Þá — og þá fyrst — mun jafnframt takast að eyða verð-