Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1980, Qupperneq 53

Andvari - 01.01.1980, Qupperneq 53
andvari FRANZ SCIIUBERT 51 tilbrigðaþættinum um sönglagið „Dauðinn og stúlkan", er dregin upp ljúf og mild táknmynd dauðans í tónum. Tónskáldið áréttir orð ljóðsins í undurfögrum söng: dauðinn er mannsins vinur. Hann réttir hinum deyjanda hjálparhönd. Hann segir við stúlkuna, sem óttast hann: „Gib deine Hand, du schön und zart Gebild, bin Freund und komme nicht zu strajen. Sei guten Muts! ich bin nicht wild; Sollst sanjt in meinen Armen schlajen.“ (Réttu mér hönd þína, fagra, ljúfa mær, ég er vinur þinn - kem ekki til að refsa. Vertu óhrædd, ég beiti þig ekki ofbeldi. Þú skalt blunda blítt í örmum mér.) Schubert dvelur um sumarið 1824 enn í Zelész hjá greifafjölskyldunni Esterhazy, og vaknar þá hjá honum ást til Karólínu, yngri systurinnar, sem nú er orðin 19 ára, draumeyg stúlka, stillt og tilfinninganæm. Hann semur fyrir hana lög. Eitt af innilegustu píanóverkum hans, fantasían fyrir fjórhentan leik í f-moll er henni eignuð. En þetta verk kom síðar til sögunnar og er eins konar hinzta kveðja. Það komst ekki á prent fyrr en eftir dauða Schuberts. Síðustu æviárin lifir hann í skugga dauðans. Hann veit, hvað bíður hans. „Vetrarferðin“, söngvaflokkurinn, sem hann samdi 1827, ber þar um vitni. Enn verður skáldið Wilhelm Muller, sá er kom honum í kynni við malarastúlkuna fögru, förunautur hans. Nú ganga þeir ekki saman um blómabreiður, heldur um eyðihjarn. Enginn lækur hjalar við þá, engir fuglar syngja, gargandi krákur eru á sveimi, blómin dauð, frosin tárin. Á leiðarenda bíður þeirra „Der Leiermann", beininga- maður með sveifarlýru, sem hann knýr án afláts berfættur úti á ísnum. Enginn virðir hann viðlits né leggur pening í bollann hans. Karlhróið á aðeins tóman kvint og fáeina slitna tóna á hljóðfæri sínu. „Á ég að koma með þér; viltu leika undir ljóðum mínum?“ spyr skáldið. En tónskáldið Schubert sér þarna sjálfan sig. Vetrarferðin var hans píslarganga. í ævisögu Schuberts eftir Alfred Einstein er fróðlegur kapítuli um viðhorf Schuberts til dauðans. Einstein segir þar réttilega, að það - að vera mikið tón- skáld og mikill maður verði að fara saman og allir miklir andar þurfi að glíma við það mikla vandamál lífsins, sem dauðinn er, - af afstöðu sinni til þess verði þeir þekktir jafnt sem menn og listamenn. Eftirfarandi kafli úr bréfi Schuberts til föður hans, rituðu í Steyr í Efra-Austurríki, þar sem hann er á ferðalagi, dagsettu 25. júlí 1825, gefur nokkra hugmynd um það: „ . . . eins og dauðinn væri hið versta, sem fyrir okkur dauðlega menn gæti komið! Ef hann (Schubert er að tala um bróður sinn, Ferdinand, sem var hug- sjúkur) aðeins fengist til að líta til dýrðar náttúrunnar, til fjallanna, vatnanna, sem ægja okkur og gætu virzt ætla að hrifsa okkur til sín eða kæfa okkur, væri hann varla svo bundinn þessari fánýtu tilveru, að hann sæi ekki, hvílíka hamingju er
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.