Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1980, Síða 55

Andvari - 01.01.1980, Síða 55
ANDVARI FRANZ SCHUBERT 53 í þeirri hugsun að finna að vera seldur undir hinn óskiljanlega endursköpunarmátt náttúrunnar.“ Svo virðist sem vitneskjan um dauðann, sem búinn bíður að baki hans, hafi eflt hið sjúka tónskáld til mesta afreks ævinnar og magnað fram hinn guðlega kraft, sem til þess þurfti að semja á tveim eða þremur árum í öngum og andstreymi öll hin miklu meistaraverk, sem nú teljast til mestu gersema tónbókmenntanna, „Vetrarferðina" („Die Winterreise“), C-dúr sinfóníuna (þá 9. í röðinni), strengja- kvintettinn í C-dúr, sónöturnar miklu í c-moll, A-dúr, og B-dúr fyrir píanó, Mess- una í Es-dúr, fantasíurnar fyrir píanó og fiðlu og fjórhentan píanóleik, píanó- tríóin, síðustu hljómblikin og loks: Sönglögin, sem gefin voru út að Schubert látnum undir heitinu „Schwanengesang“ (,,Svanasöngur“) og þykja sum hver hin merkilegustu, sem nokkurntíma hafa til orðið, ekki sízt hið síðasta þeirra: „Der Doppelgánger“ (,,Tvífarinn“) við ljóð Heinrichs Heine. Það er í sannleika demónískt lag og ógnvekjandi í sinni tignu ró. Chaconnan, sem flygillinn rymur undir söng hins ófreska skálds, er fótatak dauðans. Þó að þetta sé lokasöngurinn í „Svanasöng11 Schuberts, er það samt ekki síðasta lagið hans. Hann átti eitt eftir, - eitt lítið, látlaust lag við einfalt ljóð eftir ungan barnakennara, Johan Seidl að nafni. Ljóðið er um bréfdúfu, sem ber boðskap fram og aftur milli skáldsins og dísarinnar góðu, sem hann heitast ann, skáldgyðjunnar. Vitið þið, hvað hún heitir, þessi litla dúfa? - spyr Schubert. Hún heitir „die Sehnsucht", - Þráin! Það er sagt, að Beethoven hafi í banalegunni kynnzt nokkrum sönglögum Schuberts í handriti, þeirra á meðal lögunum úr „Die schöne Múllerin", og orðið djúpt snortinn af fegurð þeirra og andagift, enda á hann að hafa lesið þau aftur og aftur. Schindler, handritari Beethovens, segist oft hafa heyrt hann endurtaka: „Vissulega ber þessi Schubert í sér guðdómsneistann!“ Schubert kynntist aldrei persónulega hinum eldri meistara. Hann heimsótti Beethoven að sögn einu sinni nokkru fyrir dauða hans, var þá í fylgd með öðrum, en varð svo mikið um, að hann mátti ekki mæla. En Schubert var einn af kyndil- berunum við útför Beethovens. Á heimleiðinni frá jarðarförinni kom hann við á veitingahúsi ásamt tveim vinum sínum og drakk þar minni Beethovens og annað minni, - þess, hinna þriggja vina, sem fyrstur færi í gröfina. Það varð hann sjálfur. Á ártíð Beethovens 1828, 26. marz, heldur Schubert fyrir atbeina vina sinna konsert með verkum sínum, eins og Beethoven hafði gert á sinni tíð. Þetta voru einu tónleikarnir, sem haldnir voru honum til heiðurs um ævina og helgaðir verk- um hans. Áheyrendur voru margir, mikil hrifning og hvað meira var, - arðurinn ótrúlega mikill. Schubert gleymdi raunum sínum þennan dag, hann var ríkur einu sinni á ævinni, borgaði skuldir sínar, bjó vinunum dýrlega veizlu, hafði hvers manns lof. Um sumarið tekur hann sér ferð á hendur, heimsækir Haydn í gröf hans í Eisenstadt á Ungverjalandi, en verður, vegna sjúkdóms síns, að hætta við að
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.