Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1980, Side 75

Andvari - 01.01.1980, Side 75
andvari í MINNINGU GUTTORMS 73 Aðeins skal á það minnt að varla höfðu fyrstu landnemarnir komið sér fyrir í bjálkahúsum sínum í óbyggðum Nýja íslands er þeir tóku að huga að blaðaútgáfu og kom fyrsta blað þeirra, Framfari, út í Lundi í Fljótsbyggð 1877-80. Síðan kom Leifur út í Winnipeg 1883-86, en sama ár og hann leið undir lok var Heimskringla stofnuð og Lögberg tveimur árum síðar. Þau blöð koma enn út - elst íslenskra blaða. Síðustu áratugina hafa þau verið sameinuð. Til marks um það hve þessi blaðaútgáfa var þróttmikil má geta þess að síðasta áratug 19. aidar og fyrstu árin eftir aldamótin voru íslensku Winnipegblöðin stærstu blöð sem út komu á íslensku. Það varðaði og ekki litlu að kringum 1890 störfuðu við þau þeir menn sem þá stóðu í fremstu röð íslenskra blaðamanna og rithöfunda: Einar Hjörleifsson Kvaran, Gestur Pálsson og fón Ólafsson. Auk blaðanna hafa Vestur-íslendingar gefið út ótrúlega mörg tímarit, mis- langlíf að vísu, og skal aðeins minnt á tvö þau merkustu: Almanak Ólafs S. Thor- geirssonar 1895-1954 og Tímarit Þjódræknisfélags íslendinga 1919-68. Öll þessi blöð og tímarit hafa verið vettvangur vestur-íslenskra rithöfunda og skálda. Þar náðu þau eyrum landa sinna og þar háðu þau sitt langa varnarstríð til viðhalds íslenskri tungu og menningu vestan hafs. í orðum þeirra hefur íslensk hugsun birst vestur í miðri Ameríku. III Þrjú ljóðskáld eru nafnkunnust úr hópi Vestur-íslendinga: Stephan G. Stephansson, Kristján N. Júlíus (Káinn) og Guttormur J. Guttormsson. Mállegar forsendur þessara manna til skáldskapariðkana voru þó næsta ólíkar. Stephan G. fluttist fyrst til Ameríku 1873, árið sem hann varð tvítugur, og Káinn fór 1878, þá átján ára gamall. Þeir voru því báðir nær fullþroska menn, er þeir komu vestur, og máltilfinning þeirra og tungutak hefur fyrst og fremst mótast í því norðlenska bændasamfélagi þar sem þeir uxu upp á Islandi. Guttormur fæddist hins vegar vestra 21. nóv. 1878 á Víðivölium við Islend- ingafljót í Manitoba norður af Winnipeg. Foreldrar hans höfðu flust til Kanada þremur árum áður. Hann var því sonur fyrstu landnemakynslóðarinnar og mál hans og tungutak voru mótuð vestra. Til Islands kom hann ekki fyrr en árið sem hann varð sextugur 1938. Skáldmál Guttorms er þannig annars vegar vaxið úr þeim jarðvegi er mál- notkun landnemanna á Nýja íslandi bjó honum og hins vegar agað við lestur þeirra bóka er hann átti kost á. Með miklum rétti má því líta á skáldverk og bókmenntaiðju Guttorms sem gleggra dæmi um viðnámsþrótt og lífsmagn íslenskrar tungu og ritmenningar and- spænis framandi áhrifum en verk áður nefndra skáldbræðra hans í Vesturheimi er báðir bjuggu að alíslensku uppeldi fram undir tvítugt. Guttormur ólst upp við þær mállegu aðstæður að geta orðið tvítyngdur. Opin- bert mál Manitobafylkis var enska og auk íslenskunnar mun hann hafa numið
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.