Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1980, Side 95

Andvari - 01.01.1980, Side 95
ANDVARI KENNING LORDS OG PARRYS 93 kveðskaparhefð. Svo virðist sem kostir þess að nota þau, þegar kveðið er af munni frarn, hafi gefið þeim næga kjölfestu til að lifa af allar þjóðfélagsbreytingar. Erfiðara er hins vegar að kveða á um uppruna þessa kveðskaparþáttar. Lord telur, að hans sé að leita í trúarathöfnum, en síðar hafi notkun fastra orðsambanda tengzt sagnakveðskap. Fleiri skýringar hafa og verið settar fram um þetta efni. Stef. Hér að framan hefur nokkrum sinnum verið vikið að hugtakinu stefi, og skal það nú skýrt nánar. Samkvæmt skilgreiningu þeirra Lords og Parrys er stef (,,theme“) afmarkaður hópur hugmynda, sem beitt er í munnlegum sagnakveð- skap. Það hugtak, sem hér um ræðir, er harla óskylt þeim, sem bókmenntafræð- ingar nota til að flokka samtengjandi eða afstæða eðliskosti skáldverka, þ. e. þema, mótíf o. s. frv. Það sem einkum ber á milli er, að stef þeirra Lords og Parrys er áþreifanleg byggingareining kvæðisins, og það í heild sinni samröðun stefja. Hlut- verk stefsins er því að leggja til ákveðið söguefni líkt og kafli í bók. Áður var drepið á það, hvernig upprennandi kvæðamaður lærir að hlera eftir stefjum. Sum eru auðlærð og algeng eins og til að mynda ráðstefnustefið. I Bagdadljóðinu hljómar það á þessa leið: Soldáninn fær bréf frá hershöfðingjum sínum, sem setið hafa um Bagdad í tuttugu ár árangurslaust. Hann skýtur á ráð- stefnu til að þinga við oddvita sína. Einn ræður honum heilt, en annar reynist svikull. Stefinu lýkur svo með því, að hans hátign sendir bréf til Bosníu til að boða kappann Alija á sinn fund. Því fer fjarri, að sama stefið sé eins í meðförum neinna tveggja kvæðamanna, þótt kvæðið sé einnig hið sama. Þetta má sannreyna með því að skoða brot úr ráðstefnustefi Bagdadljóðsins1), þar sem fjallað er um bréf soldáns til Alija. Hér er Ijóðið flutt tvisvar af kvæðamanninum Ugljanin. Úr Bagdadljóðinu: ’) Ugljanin, júlí 1954: 1. Suka3) kallaði Suka þjón sinn 2. Soldáninn kallaði á sendiboða sinn: 3. „Farðu Suka í hesthús hans hátignar. 4. Veldu fáka og veldu gæðinga. 5. Þú skalt, sonur, fara til Bosníu. 6. Þegar sendiboðinn meðtók þessi orð, 7. fór hann í hesthús hans hátignar Ugljanin, nóvember 1934: Og hann kallaði á Suka þjón sinn þjóninn sendiboða hans hátignar: Hvar ertu Suka, sendiboði hans hátignar? Far í hesthús hans hátignar. Veldu fáka og gæðinga Suka, sem munu bera þig til Bosníu. Tak boð hans hátignar, 1) Öll kvæðaheitin eru komin frá söfnurum. Fyrir kvæðamönnunum sjáifum hafa ijóðin ekkert heiti og engan titil, heldur auðkennast af helztu atburðum, sem þau lýsa. 2) Urn frumtexta sjá Singer of Tales, bls. 76. 3) Suka er auðsjáanlega mismæii fyrir sultan (soldán).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.