Andvari - 01.01.1985, Qupperneq 17

ANDVARI
SIGURÐUR ÞÓRARINSSON
15
nafni hans á loft meðal vísindamanna. Þá um vorið hafði hann flutt
erindi í útvarpið, „Mýrarnar tala“, sem prentað var í Náttúrufræðingnum
1934. Þar rekur hann mjög skemmtilega þá sögu, sem lesin hafði verið
úr sænskum mómýrum um gróðurfar, landris og mannlíf í Svíþjóð allt
frá því ísaldarjöklana leysti. í lokin segir hann, að nú muni ýmsir spyrja
hvers vegna þeir hafi ekki fengið að heyra sögu íslenzku mýranna:
Það er ekki mér að kenna, auðvitað vildi ég helzt hafa sagt ykkur
þá sögu, en ég kann hana eigi, og hana mun enginn kunna. Eng-
inn hefur enn hlustað á sögu íslenzku mýranna, og munu þær þó
hafa frá ýmsu fróðlegu að segja. Auðvitað eru sögur þeirra æði
ólíkar sögum sænsku mýranna. Þær kunna eigi að segja frá furu
og greni, eða suðlægari trjátegundum. Við fáum að öllum líkind-
um ekkert að heyra um frumstæða steinaldarmenn eða glæsibúna
bronsealdar-höfðingja. En íslenzku mýrarnar kunna og frá ýmsu
að segja, er mýrarnar úti í Skandinavíu aldrei hafa reynt. Allir
hafa séð hin ljósu ösku- eða vikurlög í mýrunum hér á landi. Þessi
lög tala sínu þögla en ótvíræða máli um eldgos á umliðnum
öldum, sum kannske stórfenglegri en nokkur þeirra, er menn
hafa augum litið. Sumar mýrarnar kunna og að segja frá aldri
hraunstrauma, er runnið hafa yfir þær og breytt grænum engi-
reitum í gráa og gróðurvana steinauðn.
Ég vona, að eigi líði mörg ár, þar til ég eða einhver annar get
sagt ykkur eitthvað af sögum íslenzku mýranna. Þær munu þess
verðar.'
Löngu seinna, árið 1980, þegar haldin var á Laugarvatni alþjóðleg
ráðstefna í fyrsta sinn um gjóskulagatímatal og helguð Sigurði, sagði
hann í inngangserindi ráðstefnunnar:
Ég hafði hafið nám mitt í kvarterjarðfræði í Stokkhólmi árið
1932. Kennari minn var Lennart von Post, upphafsmaður frjó-
greiningaraðferðarinnar, sem er aldursgreiningaraðferð auk
þess að vera notuð við gróðurfarsrannsóknir. En þegar ég hófst
handa árið 1934, með talsverðri bjartsýni, að beita aðferðum von
Posts á íslandi, lenti ég íljótlega í óvæntum erfiðleikum. Á þeim
tíma byggðist aðferðin einkum á frjókornum trjáa, og birkið
reyndist hafa verið eina trjátegundin sem myndað hafði skóga á
íslandi allt frá ísaldarlokum. Sömuleiðis olli það auknum erfið-
leikum við frjógreininguna hve steinefnaríkur jarðvegurinn er,
ekki sízt af völdum öskulaga. En ég áttaði migjafnframt á því, að