Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1928, Blaðsíða 49

IÐUNN
Alþýðan og bækurnar.
147
da Vinci voru t. d. nokkurskonar þúsund-þjala-smiðirr
þó ótrúlegt megi þykja þeim, sem segja að Ríkharður
okkar geti aldrei talist listamaður »af því hann fáist við
svo margt«.
Skáldskapur er mannlífsspeki. Það er hans hlutverk
að grafa eftir nýjum mannlífssannindum og segja þau á
þann hátt, að allir muni og skilji. Eins og náitúrufræð-
ingurinn þarf að gagnþekkja hlutinn, er hann vill lýsa,.
eins þarf skáldið umfram alt að gagnskilja mannlífið og
fólkið, er hann skrifar um. Hann þarf að hafa lifað með
þeim, er hann lýsir, helst undir sömu kjörum. Ljóð-
skáldið, sem yrkir náttúrljóð, má ekki vera gestur, heldur
heimamaður hinnar frjálsu náttúru, þarf að finna sig sem
hluta hennar, skilja »anda hennar*.
Sveitasögur ]óns Thoroddsens eru sígild listaverk
vegna þess, hvað þær eru sannar. ]ón Thoroddsen var
fátækur embættismaður uppi í sveit og roskinn og lífs-
reyndur, er hann ritaði sögur sínar. Hann hafði náin
kynni og glöggan skilning á sálarlífi og starfsháttum
þess fólks, er hann lýsti.
Dýrasögur Þorgils Qjallanda eru sérstæð og sígild
listaverk. Þar er fjárhirðirinn, sem hefir listrænan frum-
leik til að skilja sálarlíf dýra og manna. Fögnuður og
sannleikur listarinnar ljómar af verkum hans.
Hið sama má segja um sögur og leikrit Kristínar
Sigfúsdóttur. Lífsreynsla hennar, kvenlegur næmleiki,.
djúpur skilningur, samkend og sannleiksást gefa verk-
um hennar ævarandi gildi, og stíllinn er hinn fegursti
íslenzkur alþýðustíll.
Öll þessi ágætu rit, er ég nú nefndi, eru rituð af
fögnuði og hrifningu. Flest okkar ágætustu ljóð eru orkt
af þeim djúpa skilningi, er hrifningin veitir.
Einkenni góðs kvæðis er sannleiksgildið. Náttúru-